Kev Nyob xeeb hauv Vaj tse |
Koj Puas yuav tsum Txhawj xeeb txog?Koj puas paub hais tias qhov koj yuav raug
mob nyob rau tom tsev muaj ntau dua nyob
rau tom chaw haujlwm lossis tom tsev kawm
ntawv? Cov kev ua rau ploj tuag nyob tom tsev yog
ntog, pob dej, hluav taws kub, raug tshuaj lom,
txhawm chim, txhaws qa, thiab phom. Qhov xwm
zoo yog tias mauj cov qib ua yoojyim kom tiv thaiv
tau koj tus kheej thiab koj tsev neeg. Nqe no yuav pab
tau koj nug tej lus kom paub txog tias seb koj lub tsev
paus yog ib qho chaw nyob xeeb thiab yuav ua cas thiaj nyob xeeb dua qub.
Cov me nyuam mos thiab cov neeg hnub nyoog siab
yog cov yuav tau txais kev mob rau hauv tsev ntau
dua ntais. Kom xav rau tib neeg hnub nyoog
thaum xav tias yuav ua kom koj vaj tse nyob xeeb.
Ntog (qaug) ua rau neeg tuag ntau
dua lwm yam kev raug mob, tsis
xam tsheb sib tsoo. Kev ntog
seem ntau yog nyob hauv
tsev, hauv plag tsev tsis yog
nce ntaiv ntog. Ntog ua teeb
meem loj rau neeg laus dua
me nyuam yaus vim lawv lub
cev nyhav dua. Lawv tej pob
txha kuj lov tau yooj yim dua me nyuam yaus li.
Me nyuam yaus yog cov xav paub xav pom thiab ua txhua
yam uas tuaj yeem mob lossis tuag taus. Seem
ntau tau mob lossis ploj tuag vim noj haus tej yam
khoom xws li tshuaj, khoom pliav plhu, thiab nroj tsuag.
Nyob rau MEKA (US), me nyuam yaus
hnub nyoog Tsib thiab qis dua ntawv
raug tshuaj lom ntau tshaj ib vam
ntawm txhua xyoo
Me nyuam yaus nyiam ua si nrog tej khoom no vim nws zoo nkauj thiab tsw qab.Tau ntau tshaj kaum xyoo los lawm uas cov neeg tuag
vim hluav taws kub tau tsawg nqis. Txawm li cas los
hluav taws tseem yog ib qho tseem ceeb ua rau tig
neeg tuag nyob hauv tsev thiab. Cov neeg laus
yuav yog cov tau txais kev piam sij ntau dua
vim lawv tsis tuaj yeem hnov
tswb qhia nrov lossis khiav tawm
tau nrawm.
Kev txhawm chim thiab qa ntom ua
rau neeg tuag ntau nyob hauv tsev.
Thaum ib tug neeg txhawm chim, yog
muaj tej yam dab tsi daig caj dab ua
tsis taus pa. Qa ntom yog thaum neeg
lub qhov ntswg, qhov ncauj, lossis lub
qa tsis dim pa. Yog ib tug neeg ua tsis
taus pa sijhawm ntev loo yuav ua rau
nws hlwb puas los yog tag sim neej. Me
nyuam hnub nyoog qis dua plaub xyoos
thiab cov neeg laus yuav yog cov yuav tuag
ntau vim txhawm chim. Neeg txhawm chim
tau los ntawm khoom noj lossis tej yam uas
tsis tsim nyog noj, xws li khawm tsho, lossis
txiaj npib. Khaub hlab, pam vov, hnab roj hmab
yog mus raug puav leej ua kom neeg qa ntom taus.
Poob deg ua rau me nyuam hnub nyoog 14 xyoos
thiab qis dua ntawd tuag txhua xyoo ntau tshaj 1,000
leej. Nyob rau ib tug me nyuam yaus poob deb tuag,
muaj txog 20 leej cov uas tau mus kho ceev tom tsev
kho mob vim yuav luag tuag.
Nws yog ib qho yoojyim heev uas yuav ua kom koj
tej me nyuam tsis txhob raug puas tsuaj los ntawm tej
teeb meem tswm sim txhua hnub. Cov lus nug nyob
hauv qab thiab phab ntxuas mus yuav pab koj kom
paub txog kev nyob xeeb hauv vaj tse. Phab 51 yuav
qhia tswv yim txog tias yuav ua licas. Nco ntsoov, kev
ua kom lub tsev nyob xeeb dua qub yuav tau ua mus
ntau tshaj ib ruam kev.
Cov Lus yuav tsum Nug?Hluav taws thiab Kub nyhiab• Koj lub tsev lossis chav nyob puas muaj tsawg
kawg yog ib lub tswb qhia taws kub?
• Koj khaws ntais ntawv thiab ntais nyem cia
qhov twg?
• Koj puas qhia txog kev piam sij ntawm hluav taws
rau me nyuam?
• Koj puas muaj kev khiav hluav taws thaum tsev
kub nyhiab?
• Koj puas xyuam xim thaum siv lub ua cua sov
thiab qhib qhov rai?
Carbon Monoxide yog ib yam nkev
tsim kev piam sij uas koj tsis tuaj yeem
pom los yog hnov ntxhiab. Nws los ntawm
tej cuab yeej siv xws li lub ua cua sov siv
nkev, chaw rauv taws nte, qhov txos lossis
lub ziab khaub ncaws. Cov pa tsheb tso
tawm kuj muaj carbon monoxide thiab.
Saib tshooj hais txog carbon monoxide
nyob phab 23 kom paub txog kev tiv thaiv
koj tsev neeg ntawm
qhov kev puas tsuaj
uas ntsia tsis pom no.
Txhim rau tiv thaiv koj tsev
neeg, teeb lub tswb qhia carbon monoxide!Muab siab rau Saib tej Chaw muaj Dej• Koj puas muaj pas dej da lossis koj tus me nyuam
puas nyiam mus ua luam dej heev?
• Lub pas dej koj siv puas muaj laj kab ncig?
• Koj puas cia khoom ua si rau tom pas dej?
• Koj tus me nyuam puas ua si ncig pas dej?
• Koj puas tau mus xyuas pas noom, suab puam,
lossis dej loj?
• Koj puas saib koj tej me nyuam me hauv dab dej?
Pas dej da yog ib qhov chaw puas tsuaj rau me nyuam
yaus thiab cov tseem xyaum mus kev. Yog tau poob
hauv pas dej lawm tuaj yeem tuag lossis ua rau hlwb
puas. Cov nyuam qhuav xyaum mus kev nyiam ua si
hauv dej. Lawv yuav tsis paub txog tias qhov ntawd
muaj kev piam sij licas rau lawv. Yuav tsum tau saib
me nyuam kom zoo nyob cheeb tsam muaj dej
txhua sijhawm.
Txhawm chim• Koj puas saib koj tej me nyuam zoo sijhawm noj
mov thiab ua si?
• Koj puas nrhiav tej khoom ua si kom haum rau
koj tus me nyuam lub hnub nyoog?
Me nyuam yaus nyiam muab khoom tsij rau qhov
ncauj. Zais tshuab, khoom ua si me uas tab tom haum
me nyuam qhov ncauj tuaj yeem daig caj dab kom
txhawm chim tau. Koj kuj tsis tuaj yeem muab kom
tau qhov daig ntawd tawm.
QIB QUAG UA HAUJLWMTiv thaiv Npleem taw, Dawm taw & Ntog• Tsis txhob cia koj lub plag tsev muaj tej yam
dawm taw. Khaws tej yam dawm taw xws li
khoom ua si, khau thiab ntawv saib.
• So tej yam nchuav kiag tam sid kom tsis
txhob npleem taw.
• Kho tej qib ntaiv uas tsis khov thiab yuav puas.
• Yog tias muaj ntaub pua taw nyob hauv tsev,
siv lev pua kom xem es muab ntaub pua taw
pov tseg.
• Thaum nqa tej yam loj lossis nyhav yuav tsum
ua zoo saib seb puas pom kev mus. Yuav
tsum thov pab yog tias tsis pom hau kev.
• Ua kom tsev kaj pom kev zoo thaum mus
kev hmo ntuj.
Lwm yam qhia paub
• Tsis txhob siv tog zaum lossis rooj los tam
ua ntaiv nce.
• Rau khau xib taws xem kom tsis nplua thiab
muab thom khwm (hnab looj taw) xem rau
me nyuam rau.
• Qhia tej me nyuam kom tsis txhob khiav
hauv tsev thiab dhia saum qib ntaiv.
• Qhia koj tej me nyuam thiab cov neeg hauv
tsev txog kev piam sij vim ntog thiab ua licas
thiaj li muaj kev nyob xeeb
Ua kom Koj lub Tsev Txhob muaj kev Piam Sij
Siv zaj lus qhia no ua kom koj lub tsev tsis
txhob muaj kev piam sij ib chav dhau ib chav:
• Chaw ua noj
Koj lub chaw ua noj yog ib qho tsim kev
puas tsuaj tau rau me nyuam kawg nkaus
li. Tej khoom siv muab ub no thiab tshuaj
ntxuav tais diav tuaj yeem ua rau me nyuam
tau mob. Yuav tsum liaj rooj rau tej txee
lossis chaw rau khoom uas tsim kev puas
tsuaj tau. Zoo tshaj plaws mas khaws tej
khoom cia qhov me nyuam yaus ncav tsis
cuag. Me nyuam yaus kov tau khoom piam
sij sijhawm neeg tseem tab tom siv tej
khoom no. Qhov zoo kom me nyuam khiav
tawm hauv chav thaum koj tseem cheb.
• Chav da dej
Tej khoom nyob hauv koj lub chaw rau
tshuaj — xws li tshuaj, tshuaj pleev ib ce,
tshuaj yaug ncauj, tej tshuaj pab thawj qib,
tshuaj tua ntxhiab thiab tshuaj ntxuav tej
tuaj yeem ua kom me nyuam mob. Khaws
tej no kom deb me nyuam tes, liaj qhov
chaw qib kom zoo.
• Chav pw
Khaws tshuaj, khoom siv tshuaj, dej tsw qab
rau ib ce, tshuaj pleev ib ce, luam yeeb tej
kom deb ntawm me nyuam tes.
• Chav nyob
Cov khoom yuav tau saib nyob rau chav
nyob yog: cawv, luam yeeb, tshuaj txhuam
rooj tog, roj rau teeb, thiab qee yam ntoo
nroj. Khaws tej hais no kom me nyuam taus
ncav tsis cuag.
• Chaw tso tsheb, Qab tsev, thiab Chav
ntxhua khaub ncaws
Tej no yog qee thaj chaw uas muaj kev puas
tsuaj tshaj plaws nyob hauv koj tsev. Muaj
tshuaj chemicals ntau heev nyob rau tej
khoom uas tuaj yeem ua mob lossis tua me
nyuam tuag taus xws li: tshuaj ntxhua dawb,
tshuaj ua kom te yaj, roj tsheb, roj taws,
tshuaj txhuam tsheb, roj batteries tsheb, kob
vuam, tshuaj ntaus kob, tshuaj tsw ntxhiab
tso rau kab, tshuaj tsuag kab, ntsev rau
kev, thiab ntau yam. Qhov nyob xeeb tshaj
nplaws yog kom me nyuam yaus khiav deb
ntawm tej chaw no.
Yuav tsum tseeg tias tshuaj muab cia
rau tej yam qhwv uas tsis ua kev piam
sij rau me nyuam. Tiam sis qhov tsis ua
kev piam sij kuj tsis yog tias me nyuam
dua tsis tau, li ntawd yuav tsum khaws
cia rau qhov me nyuam muab tsis cuag-52- Kev Nyob xeeb hauv Vaj tse
QIB QUAG HAUJLWM, txuas ntxiv
Koj puas paub yuav ua licas yog tias ib tug neeg
hauv koj tsev qaug tshuaj lawm? Yog koj xav tias
ib tug neeg tau qaug tshuaj lawm, hu rau Poison
Control Center (lub Chaw Saib Xyuas Raug Tshuaj
lom) tam sim ntawd kiag rau 1-800-222-1222.
Khaws tus xov tooj no cia kom zoo ntawm koj
lub xov tooj. Yuav tsum tseeg tias koj paub:
• Yam khoom ntawd lub npe ua tawm
• Hom khoom
• Muaj npaum licas raws li daim ntawv qhia
• Tus neeg tau noj los yog haus kwv yees
npaum licas
• Tus neeg ntawd raug tau tshuaj licas (qhov
ncauj, nqaij tawv, etc.)
• Hov ntev lawm uas tus neeg tau raug tshuaj
• Tus neeg lub hnub nyoog thiab nyhav licas
• Koj tau ua tiag pab tus neeg licas lawm, yog
koj tau ua
Kev Tiv thaiv Hluav Taws thiab Kub NyhiabCaws ib lub tswb rov qhia hluav taws nyob rau
txhua txhua tshooj tsev lossis ze rau cheeb tsam
chaw pw. Qhov no yuav ua rau cov neeg tuag
vim hluav taws kub tsawg tau mus li ib nrab.
Kev ua si nrog hluav taws — ntais ntawv,
ntxais nyem, qhov txos los yog lub chaw ua
cua sov — yog qhov teebmeem tseem ceeb
ua rau muaj me nyuam yaus hnub nyoog tsib
xyoos thiab qis dua tuag. Khaws ntais ntawv,
ntxais nyem, thiab lwm yam uas ua chaw kub
cia chaw zoo kom me nyuam yaus muab tsis
tau los ua si. Tsis txhob pub me nyuam yaus
ua si ze rau qhov txos lossis chaw ci nqaij.
Qhia koj tej me nyuam tias yuav tiv thaiv
hluav taws licas, thiab yuav ua licas yog muaj
hluav taws kub nyhiab. Qhov no yuav tuaj
yeem pab tau neeg txoj sia. Qhia kev siv hluav
taws zoo rau tej me nyuam. Hwm tsav saib
xyuas hluav taws yuav pab tau.
Qhia txog thiab xyaum khiav hluav taws nrog
koj tsev neeg. Khiav hmo ntuj tsis taws teeb
kom swm paub thaum muaj taws kub tiag. Ua
qee yam tshwj xeeb xws li coj me nyuam yaus
lossis cov laus neeg khiav tawm hauv tsev.
Kev ua cua sov hauv tsev uas siv roj a thiab
hluav taws xob kuj yog ib qho ua rau muaj kub
nyhiab ntau hauv tsev. Tsis txhob cia tej no
nyob ze qhov rooj, chav tsev, lossis cheeb tsam
muaj ntau yam khoom. Tsis tas li ntawd, cia
tej khoom no nyob kom deb li peb feet (neev
taw) ntawm ntaub qhov rai, lossis lwm yam
uas txais taws zoo. Qhia me nyuam yaus kom
puab tias lub ua cua sov kub taus. Qhov zoo
tshaj ntawd yog muab dab tsis los kem quas
me nyuam yaus thiab tej tsiaj.
Tiv thaiv Txhawm chim thiab Qa ntomTxhua txhua hnub khoom noj tuaj yeem diag
caj dab kom txhawm txhim. Nyhuv ntxwm
ci, txiv qab rog, paj kws, thiab cov candy tawv
tuaj yeem nkag mus rau hauv me nyuam yaus
qa tau yoojyim. Txhob pub koj tej me nyuam
me noj tej yam no. Txawm yog yam haus xws
li khoom pub me nyuam, mis nyuj, lossis
kua txiv ntoo tej xwb los tseem ua rau me
nyuam mos liab daig caj pas tau yog tias haus
pw, tseem ceeb yog haus hauv taub mis. Yuav
tsum tseeg tias me nyuam zaum noj. Saib me
nyuam me hauv tsev kom zoo.
Tsis txhob cia koj tej me nyuam ua si nrog cov
plab tshuab pa loj. Lwm yam khoom hauv
tsev uas tuaj yeem tsim teebmeem tau muaj
txiaj npib, qe qaum mam npis, thiab khawm
tsho, li ntawd yuav tsum khaws tej no tawm
mus. Qhov kawg, Tsis txhob pub me nyuam
yaus ua si ze rau tej tsheb lossis cuab yeej siv
qub. Tej no tuaj yeem ua kom txhawm chim
thiab tas sim neej tau yog mus khuam lossis
raug tej chaw ua khoom txias qub nyob rau hauv.
Me nyuam yaus me tuaj yeem daig rau tej
ntaub qhov rai, hlua rub qhov rai, xov txuas
hluav taws xob. Hnab roj hmab ntim khoom
thiab hau khwb kuj puav leej tsim kev puas
tsuaj. Tsis txhob khi khoom ua si lossis txiv
mis rau me nyuam yaus tej khaub ncaws. Cov
me nyuam yuas tseem me tsis tim coj saw
nyiaj ntawm caj dab.
Khoom ua si uas muaj tej qho me me nyob
hauv lossis muaj hlua ntev tuaj yeem zawm
lossis ua rau me nyuam yaus hnub nyoog
qis dua plaub xyoo daig caj dab txhawm
chim tau. Nyeem daim ntawv lo nraum qhov
khoom ua si seb puas tsis nyog rau koj tus me
nyuam ua si.
Saib xyuas Nyob rau Chaw Muaj DejYog koj muaj los yog siv pas dej da — saib cov
me nyuam yaus hnub nyoog qis dua 12 xyoos
txhua txhua lub sijhawm nyob cig pas dej kom
tseeg tias lawv mus ncig sab ntug xwb.
Tag txhua lub pas dej, dab dej kub, thiab chaw
da kua tshuaj kub yuav tsum muaj laj kab
tsawg kawg yog tsib feet (neev taw) siab, muaj
qhov rooj nws qoj kaw nws tau. Tseem ceeb
lub laj kab no me nyuam yaus yuav tsum nce
tsis tau. Tsis txhob xav tias koj lub tsev yog ib
phab laj kab, vim me nyuam yaus tuaj yeem
qhib qhov rooj mus tawm tom pas dej tau.
Khaws txhua yam khoom ua si tawm ntawm
pas dej mus, kom me nyuam yaus tsis txhob
rov mus ua si nyob nrad lawv kheej.
Me nyuam yaus yuav tsum hnav tsho khuam
kom ntab lossis tsho ntim cua thaum nyob
rau chaw nce nkoj lossis ntug suab puam,
lossis dej loj. Tsis txhob pub me nyuam yaus
ua luam dej ib leeg li!
Tsis tim tso me nyuam me nyob tom dab da
dej ib leeg li. Me nyuam yaus tuaj yeem tuag
taus yog ploj dej tob li ob peb nti xwb.
Lwm yam Txhawj xeeb ntawm kev Puas tsuaj
• Cov me nyuam loj me ntsis thiab neeg laus
yuav tsum tau kawm paub txog CPR (yog
qhov kev pab neeg lub plawv kom dhia ua
pa tau rov tuaj) thiaj li pab tau thaum twg
muaj neeg raug teebmeem. Lub Red Cross
ntawm koj cheeb tsam muaj qhov qhia.
• Tsis txhob cia me nyuam yaus caij tej cuaj
yeej siv xws li lub tshuab txiav nyom. Lawv
yuav raug mob yog lawv poob.
• Nrhiav tej khoom tiv thaiv kom txhob raug
mob xws li kaus mom thiab daim thaiv hauv
caug thaum caij tsheb kauj vab, caij khau log,
caij cov ATVs, thiab daim txiag khiav ko
taw. Yus tus kheej yuav tau rau tej no ua
piv txwv zoo.
• Khaws pom cia kom zoo. Txhob cia mos
txwv thiab muab kaw tom xib rau.
• Thaum caij tsheb yuav tsum cia cov me nyuam
hnub nyoog qis dua 12 xyoos zaum cov rooj
nram qab. Muab chaw zaum pab rau me
nyuam me thiab cov pib mus kev qis dua
40 pounds. Siv rooj zaum ntxiv rau me nyuam
yaus kom txog muaj hnub nyoog yim xyoo.
Yog Ntseeg Tsis Tau, Ntsuam xyuas Tso!
(Nov yog ib qho piv txwv xwb, nej nyob txawv qhov chaw nov, yuav hu raws li cheeb tsam nej nyob)• Lub Extension Office nyob cheeb tsam ntawm
koj — saib hauv phau ntawv xov tooj
• Hwm tsav saib xyuas kev noj qab haus huv cheeb
tsam koj nyob lossis xeev koj nyob — saib hauv
phau ntawv xov tooj.
• Xav paub txog tej khoom ua tawm hu rau: Pawg
Saib xyuas kev Nyob xeeb rau Tsoom Neeg Yuav
Khoom rau 800/638-2772 —
www.cpsc.gov• National SAFE KIDS Campaign, 202/662-0600 —
www.safekids.org, 1301 Pennsylvania Avenue, NW,
Ste. 1000, Washington, DC 20002
• The American Red Cross —
www.redcross.org• Lub Chaw Saib xyuas Kev Nyob xeeb ntawm Teb
chaws, 800/621-7619 —
www.nsc.org