HMOOB TSAV NTUJ

Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

google-site-verification: googlefbfddf59e706b96b.html

Latest topics

» Ib tsoom Phoojywg Nej Nyob Licas lawm
by Liajntsuab 7th October 2019, 9:45 am

» NCIG XYUAS HMOOB NYAB LAJ TEB TSEEM UA LUB NEEJ NYOB TOJ SIAB
by Tub kev deb 3rd October 2019, 7:19 am

» Tshuaj Ntsuab
by PIJPAUJ 27th November 2018, 11:17 am

» NYOB ZOO OS
by cwjmemdub 10th October 2018, 9:37 pm

» TUS KAB MOB CANCER TXOV HMOOB LOS TAU ZE 600 TAWM XYOO & TSEEM YUAV MUAJ NTXIV
by Liajntsuab 13th April 2018, 11:57 am

» ***UA NEEB***
by shung 8th March 2018, 5:49 pm

» Neeb Saub ua rau neeg vwm
by shung 4th February 2018, 2:58 pm

» Xiong Chang
by koobpovtxuj 10th December 2017, 11:00 am

» Koobpovtxuj.
by koobpovtxuj 19th November 2017, 1:34 am

» kuv cov duab.
by koobpovtxuj 18th November 2017, 11:30 am

» KHAWV KOOB
by koobpovtxuj 30th September 2017, 4:29 pm

» tus Tswv Cheem Rog yog leeg twg ?
by koobpovtxuj 13th August 2017, 9:03 pm

» Nco txog Phas Nyas Tub Npis Lis Foom Txiaj Ntsim.
by Admin 1st August 2017, 5:12 pm

Tsev seev PajHuam

Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Nraug_11

Hmong beauty nature

Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Dsc08613

Compteur visitor

hnub 18/09/2010 los mus

2 posters

    Teb Chaws Los Tsuas(Laos)

    Nraug Liab Toj Siab
    Nraug Liab Toj Siab
    Sponsor
    Sponsor


    Messages : 774
    Date d'inscription : 2011-05-31
    Age : 37
    Localisation : Nyob ntawm koj ib sab.

    Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Empty Teb Chaws Los Tsuas(Laos)

    Post  Nraug Liab Toj Siab 25th September 2011, 4:37 am

    [img]Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Map_la10[/img]

    By: Vajhuamsibluag on December 27th 2010, 7:01 pm
    TE-CHAWS LAO

    Npuagtxhim Vwj

    Edited by: Nkajyis Vwj


    Paus-ntsis txog tus sau:

    Kuv yog tsev neeg Hmoob thij ob los-sis thij peb txuas ntawm tsev neeg Kiab-toom Bliaj-yob Lauj thiab Ly-fong nyob teb-chaws Lao uas txawj ntawv thiab lus Lao zoo. Yog qub tub-rog dhia-kaus Fab-kis tom-qab tsov-rog qab-ntuj zaum ob

    Kuv yog tus tuav ntawv (Secretary) rau ntawm Vaj Pov, Neej-tswb Thoj thiab Fwm Lis lawv 3 tug no phaum rog Fab-kis los txuas rau phaum rog Vaj Pov. Kuv yog thawj tug Hmoob uas xeem pheev xeem tawm nrog ib tug Thai Dam (Puab-yib) muab cov tub-rog Hmoob tej be los sib kho thiab dhos sau ua ntawv Lao kom nyeem tau Hmoob lub be meej. Kuv tau mus kawm tub-rog dhia-kaus nyob Nyab-laj qab-teb thiab lwm-qhov raws li hais hauv kuv lub Keebpuam.

    Tom-qab no, kuv los ua thawj tug tuav ntawv (hoob kas 1) ntawm VP. Kuv yog tus paub thiab tuav tag-nrho cov tub-rog cov be sij-hawm VP qhov chaw ua-rog (Military Region II) nyob zos Tsua-dawb (Pha Khao) txog rau xyoo 1964.

    Vim tej nom-tswv “saib dej ua ntu, saib neeg ua plhu” raws li kuv hais hauv thiab lhub tej tub-rog thiab pej-xeem raws siab nyiam, tsis yog lhub thiab pab raws nyias peev-xwm. Vim li-no, kuv thiaj tau khiav mus rau tog Nruab-nrab uas muaj Kongle ua tus thawj coj lawm. Tom-qab kuv tawm kev ua tub-rog los ua pej-xeem, kuv tau los ua Toj-xeem uas yog Huab-tais Los-tsuas ua tus kos be rau kuv daim ntawv tsa ua Toj-xeem. (Nyeem nxiv hauv LEEJ VWJ KEEB-PUAM).

    PEEV LUS

    Cov lus sau tseg rau hauv no yog piav txog teeb-meem qee yam tau tsim muaj nyob rau daim av Lao rau yav dhau los. Muaj ib nrab yuav piav raws li qhov-muag pom. Muaj qee nqe yuav hais raws tej pob-jeg nhov, thiab raws tej niam tej txiv thiab hau zej hau zos tham rau kuv nhov. Txawm poob ntau yam muab tsis tau txhij txhua los hais los tseem zoo dua khaws tsis tau ib yam dab-tsi los tseg rau tiam tom hauv-ntej. Tshuav ntau yam yuav tso cai rau nej tsoom tub-txawj nhais-je ua cov txhawb-nrhiav nxiv.Tsis hais kev ua yam dab-tsi los tib-yam. Tsis muaj leej-twg yuav muab kom tau txhij txhua los sau tseg.

    NTU 1, Part 2.

    DAIM AV LAOS
    Thooj av Los-tsuas niaj-nhub no, sab qaum-teb nhub-tuaj buab Suav-teb vis los rau teb-chaws Nyab-laj, ib cag kaum av sab qab-teb puas rau teb-chaws Khab-meem, vis nce-toj taug ciam-teb teb-chaws Thaib thiab teb-chaws Los-tsuas mus rau teb-chaws Phab-mab, vis rov mus cob rau teb-chaws Suav. Thaj av Los-tsuas dav kwv-yees li 91,430 square miles los-sis 236,800 square kilometer. “The World Book Encyclopedia.” Pej-xeem Los-tsuas muaj kwv-yees 3,000,000 tus neeg.

    Kwv-yees li ib tiam-neeg ua-ntej tsov-rog qab-ntuj zaum ob los yog ua-ntej 1939, lub teb-chaws Los-tsuas raug rau teb-chaws nce se (them se) rau Fab-kis. Tsis tas li-ntawd, thaj av tseem raug lwm teb-chaws txeeb yuav lawm ntau thiaj tshuav qhov av raws li qhov-muag pom thiab piav no xwb. Qhov no yog vim yus haiv neeg Los-tsuas tsis sib haum-xeeb. Sawv-daws pheej sib txeeb kav lub teb-chaws ces pheej sib tua.

    LUB BE “LAO”

    Raws li tsab ntawv xov-xwm luam tawm nyob Los-tsuas teb xyoo 1967 tau hais txog lo lus “Laos.” Cov neeg tseem-ceeb lub sij-hawm ntawd qhia tsis tau qhov jiab meej tias lo lus no txhais tsis tau tias yog vim li-cas thiaj hu li-ntawd. Lus Los-tsuas tsis muaj ces thiaj muab txhais ua luag lwm haiv neeg lus, thiaj poob rau los lus “Lauj” los yog “Loj.” Tus sau los tsis meej. Tus hais los tsis meej, thiab cov ntawv Laos tsis muaj tus qhia kom paub tseeb tias yog hais tawm lub suab li-cas tiag.

    Ntawv Fab-kis los tsis meej tib-yam. Tsis zoo li ntawv Hmoob thiab lus Hmoob es hais lo-twg lo-ntawd tiag. Muab txhais tau tias “Loj” los yog, “Lauj” los yog.


    Nyob hauv tsav xov-xwm tau hais meej tseg tias, lo lus no yog lus Suav, tab-sis xyov yog lus Suav los lus Hmoob. Lo lus “Lauj”, “Loj”, “Laos” no txhais tias “Loj.” Yog li-no kuj txhais tau tias neeg Laos yog ib haiv neeg loj, los yog tus ua tij. Yog tus loj dua ces txawm muab daim av Los-tsuas no ti be ua “Laos, Lauj, Loj” li-no xwb. Lo lus no yog lus Hmoob los-sis lus Suav. Kom sawv-daws paub tias lo lus “Laos” yog “Loj.” Tso cai rau sawv-daws tshawb-nrhiav mus nxiv.

    COV NOM-TSWV LAO

    Yav thaum-ub lub teb-chaws tsis tau poob nce se rau Fab-kis, lub teb-chaws coj kev-cai Huab-tais. Muaj Huab-tais ua tus tswv av thiab tswj-fwm pej-xeem, thiab raws li tau paub thiab pom, lub teb-chaws Laos yeej muaj 3 tug “Caob” xwb, xws-li:
    1. Caob Luangprabang
    2. Caob Champasack
    3. Caob Xiengkhuang

    Cov Caob no nyias yeej kav nyias pej-xeem txij nyias ciam dej ciam av.Nyias nyob nyias. Ib leeg tsis kam zwm rau ib leeg li. Vim li-no thiaj tsis tshua muaj kev sib haum-xeeb thiab thaj-yeeb pes-tsawg. Qee zaus kuj muaj kev sib ntaus sib tua vim yus cov neeg rov ua rau yus xwb.

    NTU 2

    COV NTAWV SIV HAUV TEB-CHAWS LAO

    Neeg Lao yeej muaj ntawv ua lawv tug los lawm ntev, tab-sis tseem nthuav tsis dav thiab siv ntawv “tha (ntawv hausam)” ntau. Txij li Fab-kis tuaj nyob, Fab-kis coj lawv cov ntawv thiab lus tuaj qhia neeg Lao. Pib kawm ntawv Lao ces pib kawm ntawv Fab-kis thiab, tab-sis cov kws qhia ntawv Fab-kis mas yog cov neeg Vietnam xwb rau-qhov teb-chaws Vietnam xub raug Fab-kis tswj-fwm ces cov Vietnam yeej txawj ntawv thiab txawj lus Fab-kis heev lawm.

    Tsis hais cov xib-fwb qhia ntawv, neeg txhais lus thiab neeg ua tej yam hau-lwm tseem-ceeb mas Fab-kis coj neeg Vietnam tuaj xwb. Ntu ntawd mas jia yam li cov neeg Vietnam tseem muaj cai siab dua neeg Lao thiab. Cov xib-fwb qhia ntawv uas yog neeg Vietnam mas tsiv heev kawg. Thaum ntawd mas tsuas nhov tej neeg cav nroo-nreb tias cov xib-fwb qhia ntawv neeg Vietnam mas tsiv thiab phem kawg.

    Cov xib-fwb qhia ntawv Fab-kis uas yog neeg Vietnam tau muaj jej-muag hauv av Lao txij ntu tas tsov-rog qab-ntuj zaum ob rov yav tom-qab lawm xwb. Cov ntawv Fab-kis tau coj tuaj qhia thiab siv rau ntau yam hau-lwm tseeb-ceeb nyob rau teb-chaws Lao muaj nyob los txog kiag nhub daim av Lao poob rau tog Koojsam.

    Ntu 3, Part 3

    PEJ-XEEM

    Cov pej-xeem nyob hauv daim av Laos, raws li kuv paub muaj raws li nram-no:

    Los-tsuas
    Hmoob
    Khab-mub
    Mien (Co)
    Puab-yib, thiab
    Lwm haiv neeg me ntau pawg.

    neeg coob tshaj yog cov Lao. Muaj ntau haiv neeg tsawg nyob hauv teb-chaws Lao. Tshaj ntawd, tseem muaj neeg Suav, Nyab-laj thiab lwm haiv neeg nxiv, tab-sis cov neeg no yog neeg muaj teb-chaws. Lawv nyob rau hauv nroog thiab nyob tau ntug kev loj ntau. Lawv tawm tuaj nrhiav noj nrhiav haus hauv teb-chaws Lao xwb.

    Lawv tuaj nyob li-ntawd ntev mus ces lawv muaj me-nyuam yug rau hauv lub teb-chaws Laos. Ua li no ces cov neeg tuaj txawv teb-chaws tuaj cia-li muaj cai los ua pej-xeem neeg Lao lawm.

    NTU 4


    KEV SIB HAUM-XEEB

    Ib txhis neej los, tej nom tej tswv yeej tsis coj pej-xeem kom sib lhub thiaj muaj kev sib haum-xeeb. Tej nom ua yam dab-tsi los ua ywj siab. Nhub zoo siab kuj hais raws kev zoo siab. Nhub chim siab kuj hais ywj siab raws qhov kev chim siab.Muaj txoj cai nyob ntawd los tsis hais raws txoj cai. Feem ntau, yog haiv neeg twg ua nom nyob thaj chaw teb-chaws ntawd ces pab neeg ntawd txawm ua txhaum cai rau luag lwm-pab lwm-pawg los lawv yeej tsis xav kom nws ua tog swb. Li-no ces kev txiav-txim dab-tsi los pheej huas-kiag txoj cai rau lawv pab neeg no kom yeej ntau xwb.

    Hais yam dab-tsi yeej ua qhov heev-lho kom pej-xeem jhai^ xwb. Ua li-no ces ua rau tsoom pej-xeem huab-hwm jhai^ nom jhai tswv. Qhov no tsis yog ib tug yeeb-yam-nxwv rau pej-xeem coj mus siv. Zoo-li tej niam tej txiv ua rau tej me-nyuam xyaum mus coj ib tiam dhau ib tiam los-li. Tsoom pej-xeem pom tej coj noj coj ua siv tus yam-nxwv zoo li-ntawd ces lawv pheej siv tib tug cai, txij txheej siab los ti-gaus rau tus pej-xeem. Ua li-no ces cov pej-xeem thiaj tsis muaj kev sib haum-xeeb thiab sib raug-zoo.

    Cov neeg Los-tsuas los-sis neeg nyob tiaj-nrag hu Hmoob ua Miao. Hu Khab-mub ua pub-thawj thiab khab. Hu Mien ua Co los-sis Yaob. Hmoob hu Lao ua Blog. Ib-txhia nyiam hu ua Los-tsuas. Cov nyiam hu li-no yog cov Hmoob nyob sab Xeev-khuam. Cov Hmoob hu neeg Lao ua Blog mas yog cov los sab Looj-hej los, los-sis yog cov Hmoob nyob sab nhub-tuaj sab Xeev-khuam. Cov Hmoob nyob xeev Xas-niam nyiaj hu Pub-thawj ua Khab-mub. Hu Blog ua Mab. Cov Hmoob nyob Luangprabang nyiam hu Lao ua Mab-daum. Hu Co ua Mien. Qhov tseeb tiag, thaum tuaj txog teb-chaws Meskas no lawm thiaj mam paub tseeb tias Co lub be zoo thiab xav kom neeg hu mas yog Iu-Mien.

    Cov haiv neeg no cov be tiag, ib-txhis neej los yeej muaj. Xws-li yam neeg Lao yeej hu ua Lao. Tsis yog Blog. Neeg Hmoob yeej hu ua Hmoob. Tsis yog hu ua Miao. Cov Phub-thais tsis yog hu ua Pub-yib. Cov be sib hu no, ib-txhia hu tsis yog lub be luag nyiam kom hu. Kuv tis be rau koj raws siab nyiam. Koj los tis be rau kuv raws siab xav. Qee lo muab txhais tsis tau jiab. Qee lo muab txhais los yog lus phem. Tus yeeb-yam no yog vim kuv saib koj tsis rau nqi. Koj saib kuv tsis qhuab qhov-muag. Yog li-no thiaj muaj tus duab tsis zoo ntawd qhia rau yus meej tias cov haiv neeg nyob hauv av Lao yeej muaj lus tsis sib haum-xeeb los ntau^ tiam lawm.

    Cov neeg ua sib haum-xeeb zoo, nyob koom zej koom zos pem-toj nram-hav, tsis muaj xaiv muaj lus. Ib tug tsis muaj pluaj siab lim-hiam rau ib tug los tau ntau tiam lawm mas yog haiv neeg Hmoob, Khab-mub thiab Mien. Nyaj yuav muaj ntau haiv neeg tsawg nyob hauv daim av Lao ua muaj kev sib lhub li 3 haiv neeg no thiab, tab-sis yus tsis paub zoo txog lawv. Peb haiv neeg no yeej sib haum-xeeb. Piv-xam tias yss mus txog luag zos los muaj kev phooj-ywg, muaj chaw so thiab tau mov noj. Luag tuaj txog yus zos los muaj kev phooj-ywg tib-yam-gaus. Qhov yus paub thiab luj tau tias 3 haiv neeg no muaj kev sib haum-xeeb mas yog ntawm cov lus. Yog cov neeg nyob sib ze, los-sis nyob koom zej koom zos ua-ke tsis ntev ces koj paub kuv lus. Kuv paub koj lus. Qhov no vim tias lawv ib tug saib ib tug tsim-txiaj. Koj hais los kuv ua zoo mloog. Kuv hais loj koj tig jej mloog.

    Cov neeg Lao nrog Hmoob, Mien thiab Khab-mub nyob ua-ke mas, txawm nyob tag ib sim-neej los neeg Lao yeej tsis txawj lus Hmoob, lus Mien thiab lus Khab-mub li, rau-qhov lawv tsis mloog thiab tsis xyaum, vim lawv saib yus tsis muaj nqi. Neeg Lao nhov Hmoob, Mien thiab Khab-mub hais lus mas lawv qog niag luj-leg. Saib tsis taus luag xwb. Ua li-no mas yus thiaj paub tias tsis muaj kev sib haum-xeeb.

    Luag tau muaj ob los lus qhia tseg tias, “Qhov tus xeeb-ceem ua rau luag pom yog qhia tias koj pluaj siab zoo li-ntawd.” Tej-no ua qhov chaw chawj-chim tsim kom tsis muaj kev sib haum-xeeb ntawm cov pej-xeem.

    Tseem tshuav ib qho ntawm haiv neeg Nyab-laj los-yog Cob-tsib thiab. Ob lo lus no yog Hmoob hu. Neeg Lao hu Vietnam ua Keo. Tsis paub tias txhais li-cas. Lawv lub be tseeb yog Vietnam.

    Kev coj lub neej tsis sib haum-xeeb li hais los kuj muaj xwm-txheej lwm-yam ntau nxiv. Xws-li tias cov neeg Lao nce mus rau Hmoob zos mas tseem muaj kev tso-siab. Txawm nqa nyiaj, muaj khoom muag ua lag-luam los mus ncaj rau lub zos Hmoob twg, ncaj yim neeg twg, pw yim neeg ntawd tsev los tau. Tsis lam muaj tub-sab. Neeg Hmoob mus ua lag-luam rau tej zos mab zos Suav mas yeej jhai-rwg tsam raub tub-sab nyiag xwb. Txawm nyob hauv kiab-khw thiab niag nruab-nhub- nrig los yog muaj chaw ua kom tub-sab nyiag tau mas yeej yuav raug nyiag mus-li. Pivtxwv: Xyoo 1949, Paj-tuam Vwj tau mus muag yaj-yeeb hauv khw tshav-puamnyob Laj-huab. Nws yeej paub lawm tias muaj tub-sab coob. Paj-tuam dig ib qho quav-twm gos^qhwv rau daim ntawv kom zoo li thooj yeeb nyhav ob lag nqa tom kev no mus. Mus txog chaw muag yeeb, Paj-tuam thau yaj-yeeb los muag. Nws muab qhov quav-twm thau tso ib sab ze^ ua-ke ntawd. Paj-tuam qhov-muag jia-joov cov yaj-yeeb tiag -xwb. Me-jis Paj-tuam tig saib cas tsis pom pob quav-twm lawm. Yog muaj ib tug tub-sab nyiag lawm ces tas li xwb!

    Tseem muaj qee yam txawv-txheej mus li-no thiab. Yog muaj ib tug poj-niam Hmoob coj ib tug me-nyuam tub mos^ mus so hauv ib yib neeg mab-sua tsev mas mho-ntuj lawv tsis pub tus me-nyuam mos ntawd nrog leej niam pw ua-ke li. Lawv hais tias poj-niam thiab txiv-neej pw ua-ke hauv lawv tsev mas txhaum lawv dab vaj dab tsev lawm. .

    NTU 5

    KEV PLAUB-NTUG

    Raws li tej neeg laus hais thiab ua-ntej cov Fab-kis tsis tau tuaj nyob hauv teb-chaws Lao los puas yog sij-hawm cov neeg Hmoob gag los nyob rau hauv teb-chaws Lao, tej nom-tswv Huab-tais Lao yeej ua tsev loj-cuj, tsev kaw neeg raug txim. Cov txim loj ces tua pov-tseg. Cov txim yau ces coj mus kaw.

    Kev ua plaub ntug, yog muab xam los cov nyiam ua plaub ua ntug tshaj yog haiv neeg Hmoob. Yog muab sib tsuaj-tsam los txog, Hmoob muaj 10 rooj plaub mus nce rau hauv tsev txiav plaub mas, neeg Lao, Khab-mub, Puab-yib twb tsis muaj ib roog. Tsis hais yav thaum ub los niaj-nhub no, Hmoob yeej nyiam ua plaub ua ntug.

    Kev ua plaub ua ntug thiab kev txiav txim plaub ntug ntawm Hmoob thaum-ub mas phem heev. Cov plaub loj ib yam tej poj-niam muaj txiv nyiag deev lhuas-nraug mas cov laus neeg txiav txim muab tus niam los tus lhuas-nraug khi rau nyuj los puas nees dua kom tu ua lhab ua lhuas, kom tuag mus li xwb.

    Kev txiav txim rau cov neeg uas tua lwm-tus neeg tuag los kuj rau txim loj tib yam. Lawv tos thaum tus neeg tuag ntawd lwj^ es kua lwj ntws^ mas lawv muab tus neeg tua neeg ntawd coj los khi rau hauv qab nees kom cov kua lwj nrog los lo rau. Kev ua txim li no feem ntau yog ua rau cov poj-niam uas tua tus txiv tuag los yog tej niam-lhob niam-yau ib tug tua ib tug tuag. Ua li-no mas tej poj-niam muaj txiv thiaj tsis deev lhuas-nruag los puas lhuas-nruag thiaj tsis deev luag poj-niam. Ua kom tej niam-lhob niam-yau txhob sib tua tuag.

    Cov ua tub-sab es luag ntes tau ces luag muab koob jia cov ntiv-tes ntawm tus rau-tes lawm hauv ua rau kom mob heev nws thiaj paub tias kev ua tub-sab mas raug mob heev. Qee zaus kuj raug luag tua tuag rau ntawm chaw los kuj muaj. Ua li-no mas cov neeg thiaj tsis ua tub-sab.

    Hmoob tau siv tus kev-cai li-no los txog rau thaum Fab-kis tuaj nyob rau teb-chaws Lao. Hmoob ciaj-caub, ciaj-chim rau nws ib co Hmoob ua ntu-zus los. Cov Hmoob no yog muaj lus chim siab ces txawm ua kom txaus kiag lub siab nyiam.

    Luag lwm haiv neeg tsis coj li Hmoob. Lawv tsis tshua ntaus nqi nyhav cuag-li Hmoob. Lawv thiaj tsis muaj plaub ntug ntau. Lwm haiv neeg xw-li cov Khab-mub, Lao thiab Puab-yib tej ntawd, lawv tsis siv txoj cai no ntev los lawm. Tab-sis cov Hmoob yeej siv cov kev-cai cuab neeg, khi neeg los txog rau tom qab tsov-rog qab-ntuj zaum ob lawv thiaj mam tso tseg, rau-qhov muaj pus-liv los ua cov tuav tej hau-lwm ntes neeg thiab khi neeg no lawm.

    Cov Fab-kis pom Hmoob siv tus cai kub nyhav dhau li ntawd, luag thiaj tau nqua hu txog rau cov Hmoob kom txhob ua li ntawd. Yog leej twg ua txhaum cai loj los cia luag mam coj mus kaw rau txim xwb. Txij li-ntawd los thiaj tseg qhov muab neeg khi rau tej nyuj los nees rub dua lawm.

    Vim qhov tsis muaj nom-tswv tswj-fwm haiv neeg Hmoob, nyias thiaj ua nyias ywj siab. Lawv siv txoj kev-cai phem li ntawd los tsis muaj neeg los hais txiav txim rau lawv. Kev ua plaub loj yau los kawg rau tswv zos ua tus txiav txim. Tsim-nyog cuab los yuav tau cuab. Yog lawv sib hais haum lawm no mas txawm khi tau, cuab tau tus neeg phem los lawv ho muab tso lawm thiab rau-qhov tsis muaj lub tsev kaw neeg rau qhov twg.

    Txawm kev-cai cuab neeg thiab khi neeg tau tso tseg los lawm ntev los Hmoob txoj kev sib ua plaub tseem tsis tau txo nqis li. Yim nyob coob ua ke mas yim muaj plaub- ntug ntau. Yim kawm txawj-je, yim nyiam ua plaub- ntug. Neeg kawm txawj-je los mas haj-yam muaj tswv-yim lim-hiam ntxiv. Tsis hais nyob qhov-twg, khiav txog lub teb-chaws twg los xij, tej ntawv ua hau-lwm mas tseem tsawg dua tej ntawv Hmoob sib foob ua plaub. Tej ntawv sib ua plaub mas sib tsub sib nias tej niag pawg nyob rau hauv nom-tswv rooj.

    Kev ua-rog, kev sib tawg hauv cov neeg Hmoob tsis yog vim tias Hmoob yeej paub txog luag tus kev-cai tswj teb tuav chaw tog Kooj-sam los-sis tog Ywj-pheej es Hmoob nxub tog-ub nyiam tog-no es Hmoob lom-txwm koom tes ua, tab-sis vim los ntawm Hmoob txoj kev sib ua plaub xwb. Hmoob tej plaub ces yog sib txeeb xyoob, ntoo, av ua liaj ua teb, tub-sab thiab plaub sib txeeb lhuas-gauj, txeeb luag poj-niam xwb.

    Tej nom-tswv los yeej tsis ncaj thiab. Thaum luag coj plaub mus rau hais, tus yeej los muab ua swb. Tus swb muaj ua yeej vim tus yeej muab nyiaj ntiav tej nom tswv ntawd ntau, los-sis tus swb yog neeg txheeb-ze cov nom-tswv. Hmoob lo lus hais tia, “Saib dej ua ntu, saib neeg ua plhu” ces yog tej kev hais plaub, kev txiav-txim zoo li-no ntag. Tog twg yog yus neeg txheeb ze, txawm tsa cai txheem nxiab, txheem tw. Tus raug swb yam tsis tsim nyog ces muaj lus chim siab. Nhov tias Kooj-sam tuaj teeb tub-rog tua Fab-kis qhov-twg ces mus nrog luag cog lus khov, txais phom los nrhiav sib tua kom daws kev caub kev chim thaum-ub ntag.

    Tog yeej nhov tias tog swb mus nqa phom tom Nyab-laj los, yog yus tsis muaj phom Fab-kis ces yus yuav nyob tsis taus. Mloog zoj Fab-kis nyob twg ces mus nrog luag cog lus, nqa phom los nyob tos thiab. Qhov tseem-ceeb yog baj tej phom ntawd los sib tua daws kev khib-xeeb hauv kev ua plaub ua ntug dhau los xwb. Tsis yog tim txoj kev-cai Kooj-sam los txoj kev-cai Yw-jpheej ib qho li. (Nyeem nxiv keebkwm ntawm Zoov-kaim Phab thiab Txiaj-looj Vwj hais txog kev sib tua ntawm Tub-bis Lis-foom thiab Faiv-ntaj thiab Nyiaj-vws Lauj lawv).

    Dua li tseem muaj kev sib ua-rog rau txoj kev sib txeeb ua nom xws-li ua nai baj, toj-xeem thiab. Ib tug tau ua tus coj ces cov tsis txaus siab. Cov mus nqa phom tom tog Kooj-sam los tog Ywj-pheej los tua kiag thiab tsa dua ib tug nom tuaj tog tod lawm thiab ntag. Tej no yog lub hauv-paus chiv ua-rog hauv haiv Hmoob thiab lwm pab neeg xws li Lao, Khab-mub thiab Mien.

    Txoj kev ua plaub ua ntug ntawm Hmoob mas, yuav khiav txog teb-chaws twg los xij, yeej yuav muaj kev sib ua plaub mus li. Los txog rau niaj-nhub no los yeej tsis muaj qhov lhoov.

    NTU 6

    KEV UA LIAJ THIAB UA TEB

    Daim av Lao feem ntau yog ua roob ua hav. Cov neeg nyob hauv daim av Lao nyias xaiv nyias chaw nyob thiab ua liaj ua teb. Qhov lawv ua tau li-ntawd los vim lub teb-chaws Lao tseem loj thiab dav heev rau cov pej-xeem.Neej tsawg.

    Hmoob nyiam nyob rau chaw muaj toj-roob siab thiab huab-cua txias. Hmoob thiaj nyob rau tej toj-roob hauv-pes siab. Hmoob tsis tau av tiaj los ua liaj. Kev ua noj ua haus ntawm Hmoob thiaj yog ua teb feem ntau. Cov ua liaj yog muaj feem tsawg kawg-gaus.

    Cov Mien los nyob toj-roob hauv-pes li Hmoob. Cov Khab-mub nyiam nyob rau thaj-tsam av qis zog. Feem ntau lawv nyob txij ib nta toj mus rau yav hauv kwj-ha. Txawm muaj av tiaj zoo ua liaj los tsis tshua ua liaj. Lawv luaj teb ntov ntoo ua teb li Hmoob thiab Mien.


    Kev ua noj ua haus hom luaj teb ntov ntoo no muaj los ntev ntau tiam neeg lawm. Tej xyoob ntoo uas yog hav-zoov nujt-xeeg txwv-los-puaj-tiam nyob hauv daim av Lao thiaj raug muab ntov thiab lhawv pov-tseg tas txij li nruab-nrab teb-chaws Lao mus ti-gaus rau teb-chaws Vietnam thiab Suav. Cov av rau cheeb-tsam no feem ntau ciaj hav tauj hav nqeeb tas. Tshuav hav-zoov me-jis raws tej ntug dej loj thiab tej toj-roob siab uas tsis zoo ua noj ua haus lawm xwb.

    Cov neeg Lao nyiam nyob tiaj-nrag los yog chaw av tiaj thiab nyob raws li lawv nyiam. Vim l-ino tej av tiaj thiaj poob ua lawv tug tas. Kev ua noj ua haus ntawm tsoom pej-xeem hauv daim av Lao, nyias taus nyias ua yug nyias lub ncauj tsev neeg ywj siab.

    Hauv lub teb-chaws Lao, tsis hais tus neeg twg yeej tsis nyiam los tsis paub kev yug tsia-jtxhu. Lawv yug tsawg. Tsis muaj cov txhob-txwm yug los noj nqaij ntau. Txawm muaj tsiaj los tua muag rau hauv kiab-khw los yeej yog lam mus xawb rau tej zej-zog los tua xwb. Kev yug tsiaj-nxhu tsis muaj neeg muab siab rau kom muaj coob. Neeg tso tsiaj nyob ywj siab. Tsiaj yug tau me-nyuam tsawg-tus, yuav li-ntawd xwb. Tsis muaj kev pab txhim kho kom tej tsiaj vam thiab coob nxiv.

    Tsis tas li-ntawd, cov pej-xeem tseem raug sau se nyhav rau Fab-kis thiab, ua rau pej-xeem them tsis tau se. Haiv neeg Hmoob yog haiv neeg tsawg, txom-nyem thiab. Lawv thiaj tsis xav nyob ze nroog, ze nom ze tswv rau-qhov tsis muaj nyiaj los them se rau Fab-kis. Vim li-no, lawv thiaj sib-cog khiav mus nyob deb^ nom. Pivtxwv: Xyoo 1940-47 ntawd, cov Hmoob tau ntaus kev khiav zam se. Muaj Xaiv-tswb Vwj tau ntaus tswv-yim coj tsoom kwv-tij kom khiav tawm hauv lub nroog Xeev-khuam mus nyob rau Vees-cas. Ua-ke ntawd twb muaj ib pab Hmoob Hawj thiab Hmoob Vaj tau khiav tawm lub zos Naj-toos mus nyob rau Phus-xev, av Vees-cas, los yog vim txoj kev sau se nyhav rau Fab-kis. Tseem tau nhov tias muaj ib pab Hmoob lees khiav lha dej Naj-khoom mus nyob rau sab Thaib-teb lawm thiab. Muaj ib feem yog cov Hmoob nyob sab Xais-nyab-bus-lis. Cov neeg no lub keeb-tiv yog khiav kev sau se rau ntawm Fab-kis.

    Tsoom nom-tswv Lao nrog rau cov Fab-kis sau se ntawm cov pej-xeem yam tsis paub tias cov pej-xeem yuav nrhiav nyiaj qhov-twg los them se. Nom-tswv kuj tsis muaj hau-lwm rau pej-xeem ua thiab. Nej tsoom neeg paub-tab sim nrog xav saib puas tsim-nyog cov pej-xeem khiav los-sis tig ua-rog tua tsoom nom-tswv tswj-fwm lub teb-chaws Lao?

    Vim qhov Hmoob khiav mus nyob deb^ li-no thiaj tsim-kho tsis muaj ib yam dab-tsi ruaj thiab tseem-ceeb. Tej khoom noj Hmoob cog tsuas yog yam siv sij-hawm txij lhi rov hauv xwb. Yam khoom noj xws-lis txiv ntoo, Hmoob tsis tshua cog, vim tias cog los yeej tos tsis tau cov txiv ntoo ntawd txi tau noj. Ntoo twb loj tsis tau txi txiv los Hmoob twb khiav mus nyob lub zos tshiab lawm. Cov khoom noj uas yuav siv sij-hawm txog xyoo rov-saud thiaj tau noj mas yog cov neeg Lao nyob tiaj-nrog thiaj cog tau vim lawv muaj av tiaj thiab nyob tom-thawj.

    Hmoob, Mien thiab Khab-mub nyiam nyob rau tej toj-roob xwb. Kev ua teb, nyob ntawm nyob tau thaj chaw tiaj los nxhab. Qee lub zos nyob rau thaj chaw ua toj-roob hauv-pes, cov pej-xeem lam mus luaj teb rau tej roob nxhab^ los cog qoob. Qee qhov yog ua lub kawm vau es lauj-kaub mov poob rau hauv av ces yeej ntog ti kwj-hav lub lauj-kaub thiaj nres tau. Muaj qee thaj teb neeg tseem mus luaj rau saum tej ntav tsua. Yog muaj ib koog av txaus luaj ib thaj teb ces lam luaj ua teb. Thaum nce txog pem luag-teb, laj nqis txog nram qab-teb. Nqis txog qab-teb ho laj nce rov txog luag-teb.

    Tej kev mus ua teb los nce toj nqis hav. Ua tau ib txhab qoob los laj ev tau noj. Vim li-no, cov neeg nyob deb nroog thiaj jib kev txom-nyem txhua yam. Ua ib sim-neej laus li-no, kuv yeej tsis tau pom tej nom-tswv Lao ncig tuaj txog Hmoob zos hais tias tuaj xyuas pej-xeem Hmoob ib zaug li!

    NTU 7


    KEV LAG-LUAM

    Lub teb-chaws Lao yeej tsis tau muaj kev tsheb ntau. Kev lag-luam thiab nthuav tsis dav. Cov neeg nyiam ua lag-luam thiab muaj nyiaj ntau yog cov neeg Suav. Cov pej-xeem Lao tiag kuj tsis muaj lag-luam loj.

    Ua-ntej tsov-rog qab-ntuj zaum ob, kev lag-luam tseem muaj tsawg, tsis hais qaum-teb txog qab-teb. Feem-coob tseem siv nyuj nees zog los rau txoj kev ua lag-luam. Tej neeg ua lag-luam siv nyuj nees los thauj khoom tuaj rau hauv Lao feem ntau. Lub teb-chaws Lao no, sab twg nyob buab rau lub teb-chaws twg ces khoom lag-luam tuaj lub teb-chaws ntawd tuaj. Xws-li sab ciam-teb puab teb-chaws Vietnam ces khoom lag-luam tuaj teb-chws Vietnam tuaj. Sab nhub-poob, khoom lag-luam tuaj sab Thaib tuaj. Cov neeg tau lag-luam nyob hauv nroog feem coob yog neeg Suav thiab Vietnam. Dua-li cov ces yog neeg Lao thiab lwm haiv neeg.

    Cov poj-niam Vietnam siab phem heev. Cov Hmoob nyiam hu ua “Poj cob-tsib” vim-tias cov poj Vietnam yog cov txhav-khawv kev lag-luam hauv kiab-khw heev. Piv-xam tias luag thauj qaib thiab os tuaj muag. Nws yuav tsis yuav los nws muab huas sau mus ua ib pawg. Me-jis hais tsis haum nqi ces nws muab tso tseg. Nwskhiav nws lawm jiag-to! Xyoo 1950, nyob hauv lub khw Xeev-khuam. Muaj ib tug Fab-kis ncig los pom ib tug poj cob-tsib tab-tom yeem ib tug poj Lao cov txhuv saib muaj pes-tsawg poom txhuv. Tus poj cob-tsib lim-hiam ces nws txhob-txwm ntov-lwj ntov-liam ua rau cov txhuv dhia dawb-vog rau hauv av. Tus Fab-kis ob tawg-ncuav rau tus poj cob-tsib ob sab pob-jeg ua poj cob-tsib tso-plhuav cov txhuv tseg ces sawv-tsees khiav lawm. Poj cob-tsib mas cem tus Fab-kis ncig khw los luag thab quav-jej ces tas li! (Khw Xeevkhuam xyoo 2005 zoo li-no lawm. Thaum teb-chaws tseem zoo, tej chaw muaj tsev no yog tsev ja xismaas thiab ja ntoo nyob thoob-plaws. Lub tshav nres tsheb no yog pua xismaas thoob-plaws, thiab yog chaw rau cov tub lag-luam tuaj muab khoom txhua nhub).



    Hauv lub khwv Xeev-khaum thiab. Muaj ib tug yawg cob-tsib txhaum nrog ib tug Fab-kis. Tus Fab-kis ncaws-taw rau tus cob-tsib ces nws cia-li vau-lho, thiab ua-txuj tuag-kiag lawm. Tus Fab-kis mus tsev lawm. Ib-jis nws rov tuaj xyuas. Tus cob-tsib tseem pw qhov-qub. Tus Fab-kis mus nqa tau ib cuam nqeeb tuaj tso tsuam rau sab saud. Nws txhuam ntais lhawv-kiag cuam nqeeb ces kub-nyhiab cig liab-vog ces cob-tsib cia-li sawv-tsees khiav ua ris txim-taws liab-vog mus tsev lawm xwb.

    NTU 8


    KEV MUS LOS SIB CUAG

    Daim av Lao yeej ua roob ua hav feem ntau. Cov pej-xeem tsawg nyias taus nyias xaiv nyias chaw nyob ua zej ua zos. Hmoob, Khab-mub thiab Mien nyiam nyob toj-roob hauv-pes siab. Vim li-no kev mus los sib cuag ib lub zos rau ib lub thiaj sib nrug deb. Qee lub zos kuj nyob sib ze. Qee qhov, mus ntawm zos Hmoob rau zos Lao twb tsis muaj kev taug mus los sib cuag thiab. Yuav mus los sib cuag hau-lwm tseeb tau maub hav-zoov xwb. Qee lub zos txawm muaj kev los tsis kho kom du-lug. Cia niag fab-nyho ntom-nti. Tsov zaum tom hauv-ntej twb tsis pom.

    Tej kev nyob rau tiaj-nrag chaw do thiaj tsis fab, tab-sis feem ntau yeej tsis khawb, tsis kho. Thaum xub-thawj yuav peem-tsheej ua ib txoj kev ces cov xub mus dhau tej toj-roob hauv-pes tiaj-nrag ntawd cia-li xam roob thiab hav saib lub hav twg, lub dawm twg yuav ua rau cov neeg ntawd mus txog chaw sai xwb. Cov neeg taug thiab taug txoj lw ntawd ntau zaus ces cia-li peem-tsheej ua ib txoj kev rau neeg mus lawm xwb.

    Qee txoj kev, ib xyoos twg mam luaj mam tho ib zaug xwb. Qee lub zos Hmoob, zos Khab-mub thiab zos Lao mas siv sij-hawm ib rau ob nhub thiaj mus txog. Feem ntau ces yeej tsis paub tias lub teb-chaws Lao dav baum li-cas. Tej pej-xeem twb tsis paub tsis pom tej zos nyob nyias lub xeev txhua tag lawv ib sim-neej li. Tej kev mus los sib cuag zoo li hais no mas feem ntau yog txij nrab teb-chaws Lao rov rau sab qaum-teb, vim-tias yog teb-chaws toj-roob hauv-hav ntau.

    Tej dej loj los yeej tsis tshua muaj choj lha. Pem toj-siab uas Hmoob, Mien thiab Khab-mub nyob, cov pej-xeem yeej tsis tau muaj tswv-yim ua tau choj zoo lha tej dej loj. Lawv lam xuas kav-theej khi xyoob ua choj lha dej xwb. Tuam tau tej tus choj ua yoj ua yees. Xyoo puav ces tej kav-theej thiab xyoob lwj tas. Zaum no yuav tau rov tuam dua choj tshiab.

    Ua qee zaus ces qee tus neeg taug tej choj ntawd tseem poob rau hauv dej tuag lawm thiab. Pivtxwv: xyoo 1949, muaj ib tug nxhais hu ua Chav Vaj nyob lub zos Naj-toos. Nws mus ua teb los txog ntawm tus choj “viav-vias” lha dej Naj-lees. (Lawv tis be ua choj viav-vias vim tias muab kav-theej khi xyoob dai lha tus dej. Tsis muaj chaw khi cov xyoo zoo ces thaum neeg mus txog saum tus choj ces tus choj pheej yoj rau sab, vias rau sab). Thaum ntawd tab-tom yog lub caij ntuj nag. Dej daj-rhuv thiab ntws vig-voog nqis hav. Chav los txog ib nrab choj ces tus choj ua viav-vias tsawv ua rau Chav qhov-muag txais los yog daug-zeeg-muag. Chav cia-li poob rau hauv dej lawm. Tau 3-4 nhub cov neeg zej-zog mam mus nrhiav tau ces twb lwj lawm ces tag lub neej rau qhov ntawd.

    Yav qab-teb uas yog teb-chaws tiaj-nrag chaw qis, tej pej-xeem kuj coob, tab-sis tsuas yog hauv nroog xwb. Dua li ces ib lub zos mus rau ib lub los yeej sib nrug deb thiab. Cov pej-xeem nyob rau nruab tiaj, yog lawv tej zos muaj kev tsheb qho me-jis mas lawv kuj siv nyuj twm thiab nees cab lawv tej tsheb thauj neeg mus los sib cuag. Qee lub zos xws-li yav qab-teb Pakse mus rau Attabpws kuj siv nxhw thauj khoom los siv nxhw rau neeg caij.

    Yav toj siab xws-li sab Xaisnyabuslis muaj toj-roob siab kuj siv nees thauj nra thiab siv rau neeg caij mus los.

    Txij li yav tsis tau ua-rog qab-ntuj zaum ob rov rau yav thaum ub, pej-xeem kev mus los sib cuag haj-yam nyuaj. Kev lag-luam tsis tshab. Txawm muaj tej nyuag khoom siv xws-li, ntaub xov, xab-bus, txhuam-nhiav, teeb-xais tej no los coj tsis tau mus muag rau tej pej-xeem hauv teb-chaws Lao. Cov pej-xeem nyob deb nroog thiab deb chaw ua lag-luam ces tsis muaj tej teeb pom-kev no siv li. Lawv yuav mus kev mho-ntuj ces yuav tau muab tej xyoob qhuav los-sis cov ntoo thuv rog^ los lhawv kom cig taws pom-kev xwb. Nyob rau tej zos tsis muaj xyoob tsis muaj ntoo thuv ces yuav tau nqa ib ya taws hauv tsev yoj taug kev kom pom ci-vog, ci-vog taug kev. Muaj neeg dua kev los luag thiaj paub tias qhov civ-og ntawd yog neeg thiab. Qhov civ-og ntawd thiaj ua rau tus nqa tus lhuav-taws paub tias txoj kev rau qhov-twg lawm xwb. Yog tsis muaj lhuav-taws thiab ces yeej tau maub tsaus-ntuj-nti mus xwb.

    Muaj qee-zaus uas taug kev ncaj rau lub caij ntuj-nag uas muaj xob laim heev mas kuj pab tau tus mus kev thiab. Thaum xob tib laig ci-vog ces ua rau tus mus kev pom yus txoj xub-kev lawm hov deb thiab. Thaum xob tsis laim ces yus tig xub-ntiag kom ncaj yus txoj xub-ke uas thaum yus pom thaum xob laim. Ua li-no ces tus taug kev kuj muaj cuab-kav zam tau tej pob-zeb, pob-ntoos los-sis tej kwj-deg thiab qhov av nyob tom nws hauv-ntej. Mus li-no ib ntus dhau ib ntus xwb.

    Tom-qab tsov-rog qab-ntuj zaum ob ces kev lag-luam kuj nthuav dav me-jis. Tej pej-xeem lias yuav tau tej teeb-nyem los taws pom-kev mho-ntuj. Tsis tau teeb-nyem li-ntawd los kuj yuav tau tej teeb taws roj av los-puas ntais-ntawv los baj siv sij-hawm tsaus-ntuj. Tej khoom siv no los twb tsis yog txhua yim neeg muaj siv thiab. Kwv-yees tias ib lub zos muaj yim neeg txog 20 yim mas nyuam-qhuav muaj li 4-5 yim neeg thiaj muaj tej teeb los-sis ntais-ntawv los siv xwb.

    Nxiv los rau tom-qab no uas Fab-kis tuaj nyob, cov pej-xeem nyob tiaj-nrag qee tus kuj muaj tsheb caij mus los sib cuag. Ib txhia pej-xeem kuj tau caij dav-lhau. Qhov caij dav-lhau thiab tau pom kub twj-kum nyaj yuav sib-baug xwb!

    Los rau 1960 nce los txog 1975 uas yog lub tsam-thawj cov neeg Lao tau siv tsheb lhau thiab dav-lhau ntau tshaj yam tsis tau muaj dua ib zaug lub neej dhau los.

    NTU 9


    FAB-KIS NYOB HAUV AV LAO

    Fab-kis tswj-fwm Laos xyoo 1893 (The Tragic Mountain, Jane Hamilton-Merritt) thiab poo nce se rau Fab-kis. Nyob ib lub nroog los-sis chaw tseem-ceeb twg mas Fab-kis tso ib tug neeg Fab-kis muaj hau-lwm hu ua “Commision de Police” tuaj nyob ua tus saib xyuas kev ruaj-jeg txhua fab. Kev ua hau-lwm txhua yam, Fab-kis tawm tswv-yim tau mam muab rau cov nom-tswv Los-tsuas coj mus nqis tes ua. Nyob rau ib qhov chaw tseem-ceeb twg, lawv ua muaj ib lub tsev kawv neeg raug-txim. Muaj cov Hmoob kuj tau mus ua neeg raug-txim kawv rau cov tsev ntawd ntau leej. Cov laus-neeg Hmoob tau hais-tias nyob hauv lub Xeev-khuam tau muaj cov Hmoob coob tus raug coj mus kaw raug-txim kawv rau hauv.

    Tseem-ceeb muaj ib tug Hmoob hu ua Tswv-blooj Vwj. Tus Tswv-blooj Vwj thiab nws poj-niam tau muaj lus sib ceg. Tswv-blooj muab phom tua raug nws po-jniam tuag ces nws thiaj tau mus raug-txim. Nhov cov laus hais mas kuj tsis yog Tswv-blooj tsom rab phom rau nws poj-niam es mam nyem qib. Tus txiv cia-li tib nyem phom ntawm sab phab-ja mus. Ua-cas tus niam txawm khiav los mus tom-thawj lub muas-txwv tshab tuaj mus, thiaj raug tus niam tuag-kiag.

    Fab-kis kom cov tub ceev-xwm coj Tswvb-looj mus kawv rau hauv Xeev Xee-khuam. Tom-qab ntawd Fab-kis kom tub ceev-xwm muab Tsw-vblooj faus nrog Soob-nxawm Lauj, uas yog tus coj cov ua-rog vwm nyob Loojhej. Tus Soob-nxawm mas tuag lawm, lawv mam muab thawb rau hauv qhov. Lawv cia-li muab Tswv-blooj faus ciaj nrog Soob-nxawm Lauj ua ib qhov. Tswv-blooj Vwj yog thawj tus Hmoob Fab-kis muab faus ciaj nyob lub Xeev Xee-khuam raws tej laus nrog Tswv-blooj ib phaum neeg lub sij-hawm ntawd tham tseg.

    Txog rau sij-hawm yuav ua tsov-rog qab-ntuj zaum ob, cov Fab-kis tau coj lawv cov tub-rog tuaj rau hauv teb-chaws Los-tsuas coob zuj-zus, thiab haj-tseem muab cov neeg Los-tsuas mus ua tub-rog rau Fab-kis nxiv. Feem coob yog haiv neeg Los-tsuas thiab Khab-mub.

    NTU 10

    KEV UA-ROG TEB-CHAWS LAO TXIJ 1945-1975

    Raws li tau hais los rau hauv nqe "HAIS TXOG DAIM AV LAO" lawd, thooj av Lao no yeej raug nce se rau cov neeg ntau lub teb-chaws. Tus-no kav ib ntus, tus tod ho kav ib ntus. Tsis tas li ntawd, cov teeb-meem tsov-rog hauv teb-chaws Lao los yeej yog cov nom- tswv neeg Lao nws rov sib tua nws. Thaum txog qhov kawg ces lub teb-chaws poob rau luag lwm haiv neeg tuaj nyob. Luag tuaj muab tej khoom muaj nuj nqi hauv thaj av khawb mus siv rau luag neeg tas. Kev tswj-fwm lub teb-chaws yeej zoo li- no xwmyeem los.

    Txog rau ntu cov Fab-kis tuaj nyob, kuj ua rau tsoom pej-xeem tau zoo neej, nyob jiag-to los yov-luag tau muaj ib tiam neeg. Txawm muaj kev nxheb nxhov me-jis los yog kev tub-sab, kev sau se los-puas lwm-yam. Tsis yog kev ua rog.

    Los ze rau yav ua-rog qab ntug zaum ob ces muaj txheej-xwm kub-nxhov zuj-zus rau-qhov nyob rau Nyab-laj liab teb-chaws muaj yawg Haumcismin tau coj kev cai Kooj-sam los cog rau. Ua-ke ntawd kuj tau muab faib tawm tuaj tseb cog rau cov teb-chaws nyob sib puab hauv koog av Asia thiab.

    Nyob hauv av Lao, cov nom-tswv neeg Lao yeej tau nyaj siab yuav xav muab cov Fab-kis raws tawm los yog xav nti kom dim ntawm Fab-kis tes mus, lawv thiaj tau teeb tsa ib lub zog tauj-tab tis be hu ua "Lao iv xaj laj". Txhais hais tias: Neeg Lao nyob ywj siab. Lawv ua kawg kev tab-sis tsis muaj qhov chaw tiag taw. Yuav khi siav rau Thaib los twb yog nti tawm ntawm Thaib los lawm. Vim li no, lawv thiaj mus khi siav rau Kooj-sam uas yog coj noob hauv Nyab-laj liab tuaj. Sij-hawm no teb-chaws Lao tsis tau muaj tsoom-fwv (Lavthasbas). Muaj cov caob nyias tuav nyias thooj av ua hau-lwm rau Fab-kis xwb.

    Thaum ntau lub teb-chaws xws li Nyab-laj, Lao, thiab Khab-meem tab-tom nyias nti nyias yuav nrhiav kev tawm ntawd, yog sawv-daws raug them se mus rau Fab-kis. Tam-sim ntawd ces cov Nyiv-pooj sawv-tsees los cheb nxuav raws cov neeg uas pheej tawm tuaj nyob caij tsuj cov teb-chaws me kom khiav tawm mus thiaj ua rau cov Fab-kis nyob Asia raug ntes khi ua-nrw ua-nrees. Xyoo ntawd yog xyoo 1944-45. Tej luag ntes tsis tau ces khiav gaum hav-zoovv hav-tsuag. Tab-sis hmoov tsis pab Nyiv-pooj ces lawv cia li raug America tua swb-kiag tam-sis. Nyiv-pooj tig-lho khiav rov qab yog xyoo 1946‑48 tom-qab Meskas tso bomb rau lawv lub teb-chaws swb-kiag rau xyoo 1945.

    Fab-kis pom hais tias Nyiv-pooj swb lawm ces lawv tawm ceev-nrooj los rau hauv nroog yuav vam rov tuav tus hau-lwm kub-nxhov nyob hauv cov teb-chaws uas raug nce se rau lawv kom tau li qub. Lawv yuav los lom-lis cov yeeb-ncuab tso ua kom lawv tau nyob mus-li qub. Tab-sis ua-ntej zog ntawd, Nyab-laj liab kav-xyeem qhov Fab-kis khiav gaum Nyiv-pooj es tso txhab phom thiab muas-txwv tseg rau Nyab-laj saib ntawd nxeev "pav tiv vav" nyob rau hauv Hanoi. Lawv nxeev Fab-kis thiabHuab-tais Nyab-laj BaumDaim ua rau Fab-kis tws kev. Lawv thiaj nqis mus nyob rau Nyab-laj qab-teb rau-qhov Huab-tais Nyab-laj tseem tuaj Fab-kis tog.

    Nyob rau teb-chaws Laos, cov neeg Lao ntxeev tag nrho ua tog xaj-laj los yog tog Kooj-sam lawm. Cov Hmoob tsis paub paus-jis dab-tsi. Lawv dhia qawg rau-ub ib qawg rau-no. Tab-sis nyob Xeev-khuam ho muaj yawg Tub-bis Lis-foom tseem nrog Fab-kis. Yawg thiaj coj Fab-kis khiav mus gaum rau hav-zoov. Txij tej nroog zos neeg Lao nyob ces poob tag rau xaj-laj lawm. Tab-sis lam poob dag xwb. Cov Lao xaj-laj tsis muaj riam-phom tiv tua Fab-kis li.

    Tshua Huab-tais Lao ua tawv-tws yuav mus tog twg los tsis zoo. Yog mus kiag tog xaj-laj Kooj-sam ces poob Huab-tais kiag nhub ntawd. Yuav rov qab nrog tog Ywj-pheej los yus cov pej-xeem twb nrog tog Kooj-sam tas lawm ces yus ho yuav tau tawm khiav mus. Yog tsis khiav ces Kooj-sam yuav ntes coj mus rau txim. Thaum no ces cov nom-tswv Lao tab-tom ua li tus mha. Yuav tom tus bua, ho khuv-xim tus nyuj. Yuav tom tus nyuj, ho khuv-xim tus bua. Tsis paub yuav ua cas thiaj zoo.

    Lub sij-hawm no cov Hmoob tseem nrog Fab-kis feem coob. Nyob rau teb-chaws Xeev-khuam. Tub-bis yog tus coj cov Hmoob kom nrog Fab-kis muab cov Nyab-laj liab thiab Blog liab tua tawg tas. Thaum ntawd yog caob Lev (Chao Lek) nce nram qab teb tuaj. Caob Lev koom tes nrog tog xaj-laj tua Fab-kis.

    Txog qhov kawg ces Caob Lev tua tsis yeej ces lub Xeevkhuam thiaj poob rau Fab-kis tes. Caob Lev raug ntes tua rau hauv Xeev-khuam xyoo 1947‑48. (Nyeem ntxiv ntawm Zoov-kaim Phab thiab Txiaj-looj Vwj cov lus hais txog qhov chaw lawv tua Caob Lev).


    Tom-qab ntawd, Fab-kis thiaj tau coj Hmoob mus tso Huab-tais Lao nyob xeev Moos-loob. Tso tau Huab-tais ces Fab-kis thiaj muab ob txog kev rau Huab-tais xaiv xws li: 1) mus nrog tog xaj-laj Kooj-sam ces phoob Huab-tais, los 2) yuav nyob twj-ywm nrog Fab-kis li qub ces ua Huab-tais li qub, saib Huab-tais yuav yeem tuaj tog twg. Huab-tais thiaj xaiv qhov tuaj Fab-kis tog es ua Huab-tais li-qub. (Nyeem nxiv ntawm Zoov-kaim Phab thiab Txiaj-looj Vwj txog Hmoob cawm Huab-tais Blog).

    Fab-kis hais kom caob Cas-pas-xav thiab caob Xeev-khuam los koom ua-ke rau caob Luam-phab-bas es muab av Lao los ua tib lub xwb, thiab cia caob Luam-phab-bas ua tus Huab-tais. Muab caob Cas-pas-xav ua tus sawv-cev ntawm Huab-tais hos muab caob Xeev-khuam los ua Caob-khiam Xeev-khuam. Txog thaum kawg, cov caob los hais haum koom ua ke li Fab-kis pom zoo rau-qhov sawv-daws puav-leej yog Fab-kis tub teg xwb. Luag hais li cas yuav tau ua li ntawd.

    Txij li caob Luam-phab-bas rov los ua Huab-tais ces nws thiaj hu cov pej-xeem Lao uas mus ua xaj-laj nyob rau hav-zoov hav-tsuag rov los nyob ua pej-xeem li qub. Thaum ntawd tsis tau muaj cov nom tub-rog qib siab, thiab sawv-daws tseem ua tub-rog ntawm Fab-kis. Cov tau nai huaib ces tsuas muaj li Nai Phone Uan thiab Nai Phone Xam cov no xwb.

    Cov neeg tseem-ceeb tawm los koom Huab-tais tsa tsoom-fwj (Lav thab bas) yog xyoo 1948‑49. Cov tsis tawm los koom tes nrog Huab-tais muaj 1) Caob Phev-xaj-laj uas mus gaum rau hauv Thaib-teb, 2) Xum-phas-nub-voos nyob hauv cov xaj-laj Koo-jsam.

    Thaum lub sij-hawm no, nyob hauv Vees-cam, tej pej-xeem nyob tom Xim-khais los rau tom tshav dav-lhau mas tseem kaw twm rau hauv qab lawj. Ntawm tej ntug kev tseem pom quav twm pawg lug. Tom qab ntawd los txog rau xyoo 1953 tseem muaj tej duab zoo li no thiab. (Tej no mas kuv hais raws li kuv qhov-muag tau pom los).

    Vim Huab-tais Lao rov qab muaj hwj-chim tswj-fwm lub teb-chaws Lao lawm ces Xum-phas-nub-voos thiaj tau muab lub be Lao “Ib Xab laj” tis dua be tshiab hu ua "Khab Nab Paj Thej Lao". Lawv koom tes nrog cov Kooj-sam tua Fab-kis. Vim li no yus cov Hmoob kuj nrog luag sib tua. Tus muaj pob chim loj kuj tua loj. Tus muaj pob chim me kuj tua me.

    Tog Huab-tais Lao tau koom tes nrog Fab-kis ces yuav tau nqis tes ua hau-lwm sau tub-rog neeg Lao txhua pawg neeg nrog Fab-kis tua Nyab-laj liab Kooj-sam tuaj nyob hauv yus thaj av. Vim li no thiaj muaj sib tua suab phom nrov thoob teb-chaws Lao.

    Hauv lub teb-chaws Lao, tsis hais qaum-teb qab-teb, thaum sib tua tuag, muab xyuas ces yog neeg Lao, Hmoob, Khab-mub los puas Mian thiab lwm pab neeg uas yog pej-xeem Lao xwb. Cov yuav yog tus Nyab-laj liab tiag ces muaj tsawg.

    Tsis tas li-no xwb, av Lao tseem raug ua Fab-kis theem taw tseem-ceeb tsuj nce mus tua Nyab-laj liab qaum-teb thiab. Fab-kis nrog Nyab-laj liab qaum-teb sib tua xyoo 1949‑53. Kev sib tua ntawm Nyab-laj liab thiab Fab-kis tsis muaj tus yeej tus swb.

    Yawg Haum-cis-min tau hais tias, “muaj dej nyob qhov twg, kom muaj jes nyob qhov ntawd.” Qhov no txhais hais tias muaj neeg nyob qhov twg, yuav-tsum muaj Kooj-sam nyob qhov ntawd. Yog yuav tua Nyab-laj qaum-teb mas tsis tas yuav mus lawm Hanoi thiaj tau tua. Nyob Nyab-laj qab-teb xwb los yeej tau sib tua ncig zej ncig zos lawm.

    Ua-mus u- tuaj, Fab-kis tas tswv-yim ces thiaj tau sib teem mus sib tua lawm Dien Bien Fu nyob rau Nyab-laj qaum-teb, ciam-teb Nyab-laj thiab Lao. Fab-kis thiab Nyab-laj liab tau sib cog lus tias yog leej twg yeej thiab swb los cia yeej los puas cia swb nyob rau Dien Bien Fu thiab yuav tso tseg tsis sib tua nxiv lawm. Kev sib tua nyob Dien Bien Fu suav tau tias loj kawg. Txog thaum kawg ces Fab-kis swb Nyab-laj liab lawm.

    Lub sij-hawm ua-rog Dien Bien Fu ntawd, kuv tij-laum Vamsawm tau nrog cov tub-rog Hmoob uas tuaj Fab-kis tog mus thiab, tab-sis zoo mhoov tias lawv tseem mus tsis tau txog Dien Bien Fu ces Fab-kis twb swb rog lawm. Tus Fab-kis coj cov Hmoob mus ntawd lub be hu ua Jean Sassi. Tus Fab-kis cia-li hais kom cov Hmoob tig rov los rau sab Xeevkhuam.



    Tas li ntawd ces Fab-kis thiab Nyab-laj liab tsis sib tua lawm, tab-sis ho muab Nyab-laj lub teb-chaws tu ua ob thooj lawm. Yav qaum-teb yog Nyab-laj Kooj-sam. Haum-cis-min ua tus tuav. Yav qab teb ces thaum ntej muaj Huab-tais Nyab-laj Baom-daim tuav thiab yog Fab-kis ua tus txheem tw.
    Lao yog Fab-kis tus phooj-ywg muaj txiaj-jim los lawm. Ua-ntej Fab-kis yuav rov qab ces Fab-kis thiaj muab kev ywj siab "em kaj laj" rau Lao. Xyoo Fab-kis rov qab lawv teb-chaws yog 1954. Fab-kis tau hais tias teb-chaws tseem yuav ua-rog mus nxiv rau-qhov tog Kooj-sam yeej yuav rhuav tshem cov kev-cai Huab-tais kom poob tag mus li.

    Fab-kis rov qab lawm ces cov Nyab-laj liab nyob hauv Lao uas yog cov tuaj pab cov khab-nab-paj-thej-lao kuj tau rov qab rau Nyab-laj teb lawm thiab. Qhov lawv rov mus no tsis yog lawv yuav tso tseg mus-li. Yog lawv rov mus so ib ntus kom muaj zog tso lawv mam rov tuaj lom lis thooj av Nyab-laj qab teb kom poob los ua ib lub teb-chaws xwb. Lawv yuav tsis pub ua ob lub teb-chaws.

    Cov Nyab-laj rov qab tag ces lawv tseg cov Khab Nab Paj Thej Lao nyob khuam-ntuv rau nraum roob phaj-tsum, sab nhub poob hauv Vees-cas (Viengchan). Yawg Xum-phas-nub-voos thiaj tau coj cov Paj Thej Laos sau khaub-nhab khaub-see nrog Nyab-laj liab mus lawm Hanoi. Muaj cov neeg Lao nrog mus coob. Hmoob los mus lawm coob thiab. Raws li paub meej mas yog cov Hmoob nyob zaj Phus-xev thiab Phu-huam, av Vees-cas.

    Cov Khab Nab Paj Thej Lao nqis mus rau Nyab-laj teb ces lawv mam nce mus lawm qaum-teb. Lawv mus tshwm rau av Xas-niam (Sam Neua). Lawv cov lus tau hais tshwm tias yuav mus teeb chaw nyob kom ruaj tso. Cov Khab Nab Paj Thej Lao tau mus ua khaib nyob rau thaj-tsam Moos -Peeb los yog av Xeev-khuam thiab Xams Niam sib cob ciam xyoo 1955.

    Tog Huab-tais Ywj-pheej kuj tau tso tub-rog mus nyob sib zov rau ntawm ciam-teb tib-yam thiaj ua rau lawv muaj kev sib tua suav nhub suav hmo loj zuj-zus. Los txog rau xyoo 1957 los tsis yeej tsis swb vim tias Nyab-laj liab tsuas mus nrog Nyab-laj qab-teb sib hais txog lawv thaj av xwb. Ti blub sij-hawm ntawd, tog Paj-Thej-Lao ho nxiv ib los lus rau lawv lub be hu ua "Khab Nab Paj Thej Lao Kaum (10)", tab-sis lawv yog tib pab uas khiav nram Vees-cas mus li hais tas los lawm no xwb.

    Cov Paj Thej Laos Kaum ua hau-lwm tau ob xyoos, yog xyoo 1955‑57, los tsis tau hau-lwm. Mov noj los tsis muaj. Phom thiab muas-txwv thiab tshuaj kho mob los tsis muaj. Vim li-no lawv thiaj txiav txim siab nrog tog Huab-tais sib hais. Yog tog Huab-tais pom-zoo muab cov qib theem nom tub-rog nce qib raws li tog Paj Thej Lao muaj neeg thiab no ces cov Paj Thej Lao kam rov los ua ke (lua) rau Huab-tais (Lav Thab Bas). Kev sib hais kuj haum raws li tog Paj Thej Lao hais thiab ces cov Paj Thej Lao thiaj gag los sib sab-laj ua-ke rau xyoo 1957.

    Tom qab lawv los ua-ke tas, lawv los sib hais txog cov qib nom. Muaj qee nqe lus ua tsis raws li tau sib cog tseg. Tsis tas li-ntawd, nhov lus paj lus moo cua hais tias yawg Xum-phas-nub-voos yog niag neeg nyob tom hav-zoov xwb. Tsis tau nce lub xab dab-tsi. Txawm-siv yuav muab nce mus ua nom loj li ntawd mas tsis raug raws li txoj kev-cai tswj-fwm lub teb-chaws Lao lawm. Nyob hauv tus cai tswj-fwm teb-chaws Lao twb tsis muaj ib nqe lus twg hais tias kom ua tau li ntawd. Vim li-no ces lawv sib hais tsis sib haum. Pab Paj Thej Lao thiaj tawg rov mus nyob hav-zoov nrog tog Huab-tais sib tua nxhov quav-niab thoob av Lao. Cov Paj Thej Lao tsuas ho rov lhoov zoj lawv lub be hu ua "Neos Lao Hak Xat" no dua lawm.

    Tau muaj kev sib tua los txog rau xyoo 1959‑60. Tus txheej-xwm kub nxhov nce siab zus nxiv vim tias tog Kooj-sam tau baj siab tias yuav ntaus kom tau teb-chaws Lao sai^ tom ntej.

    Cov nom-tswv tog Huab-tais los yeej tsis tshua muab siab saib xyuas tsoom pej-xeem xws-li cov Khab-mub, Hmoob, Mien thiab lwm pawg neeg tsawg nyob tuaj ntug teb-chaws nyob toj-siab.

    Xum-phas-nub-voos uas yog tog Kooj-sam jia pom tias tsis muaj leej-twg yuav nqa tawm hauv plab los. Leej- twg tau kawm ces yeej txawj. Nws thiaj tig-lho mus gag rau cov pej-xeem toj-siab los yog cov nyob tuaj ntug hauv lub teb-chaws Lao es Huab-tais cov nom-tswv xam tsis pom thiab sib ntaus kev phooj-ywg kev sib lhub.

    Tog Kooj-sam nxias ceev-nrooj. Tus muaj lub laj-lim plab plawv zoo thiab tsim-nyog kawm yam twg los lawv muab xa mus kawm thiab tseb phom ua rog rau, qhia kam teb-chaws rau lawv. Lawv qhia rau cov neeg no ntau thiab ntau ces ua rau cov neeg ruam, neeg toj-siab muaj lus txawj-je thiab paub hau-lwm tuav teb-chaws.

    Txog thaum tog Huab-tais jia pom thiab ras txog tias teeb-meem hauv teb-chaws Laos yuav tsis tas tiag, lawv mam tig los xyuas ces cov pej-xeem huab-hwm nyob deb nroog qaum teb ti qab teb twb raug tog koojsam nxias tau lawm feem coob. Tsis tas yuav mus sib tua lawm tom ciam teb deb lau, ntawm tej ntug nroog xwb los twb tua tsis yeej lawm. Kev sib tua suav nhub suav hmo loj zuj-zus lawm xwb.

    Cov nom-tswv Huab-tais pom tus xwm-txheej kub nxov-niab thoob teb-chaws Lao, lawv thiaj tau txiav txim siab muab thooj av Lao nxeev ua teb-chaws nruab-nrab. Thaum ntawd muaj yawg "huaib ekm" Koosles ua tus coj nxeev lub teb-chaws. Kev ua li no mas yog xav ua kom daim av Lao zam dhau tus xwm-txheej tsov rog, kom txhob raug Kooj-sam rhuav tshem. Qhov xwm-txheej no muaj thaum lub 9 lhis tim 8, 1960.

    Tom-qab nxeev tau dai av Lao ua teb-chaws nruab-nrab lawm los tus xwm-txheej tsov-rog kuj tsis txias vim tias tsoom nom-tswv Lao theem siab hauv tog Koojsam thiab tog Ywj-pheej feem coob tsis nyiam txoj kev nruab-nrab. Xyov yuav ua nruab-nrab Koojsam los yog nruab-nrab Ywjpheej. Zoo-gaus li nquam goj hauv pas-dej teev. Nquam mus nquam los, rov los qhovqub xwb. Ib yam li luag hais tias: ua hau-sam ho tsis chais tob-hau ces tsis ua los tau.

    Txoj kev nruab-nrab zoo ib yam li tsob txiv ntoo uas cog tau rau, tab-sis tsis muaj neeg ywg dej, tsis rau chiv thiab cia fab ces loj tsis taus, tsis tawg paj, tsis txi txiv. Tej khoom neeg txawv teb-chaws coj tuaj pab los koj taus koj nyiag, kuv taus kuv nyiag. Ua mus ua tuaj ces sib tawg, sib tua.

    Yawg caob Xum-vas-nab-phus-mas ua tus Lav-tha-bas. Txawm ua li-no lawm los lam ua dag xwb. Lav-tha-bas yeej hais tsis tau. Tsis hais tog twg, tus mloog los mloog, tus tsis mloog los yeej tsis mloog. Cov nom-tswv loj tsis yuav lus kiag-li. Lawv muaj sib tua quj-qees. Txog rau xyoo 1973 thiaj yog xyoo pib sab-laj yuav tso txoj kev sib tua hauv av Lao tseg.

    NTU 11


    LUB TSWV-YIM DAIM AV LAO YUAV POOB RAU KOOJSAM

    Xyoo 1976‑77, muaj ib tug tub khau-xas-nas neeg Lao Koojsam nyob rau nroog Nasphias, Bab Kee, moos Thublaskhoos, av Veescas tau tuaj nthuav tawm hais txog kev sib hais cog lus haum- xeeb hauv av Lao hais tias, tus hau-lwm txhua yam uas tog Lao Koojsam coj los nrog tog Ywj-pheej Veescas sib cog sab-laj ntawd puav-leej yog lub tswv-yim dag xwb. Tab-sis lawv kuj muaj cuab-kav txeeb tau as naj ntawm tog Ywj-pheej yam jiag-to tsis muaj ib lub suab riam suab phom tawg li.

    Hauv cov lus sib cog mas hais tias cia peb tog neeg xws li cov sab xis, cov nruab-nrab thiab cov sab lauj coj tub-rog ib tog 10,000 leej los sib koom ua hau-lwm. Tsis hais yam hau-lwm dab-tsi, yuav-tsum yog peb tog neeg koom nrog pom thiab paub mas thiaj siv tau. Tab-sis tog Blog-liab yeej paub tias tog neeg nyob qub hauv tog Ywj-pheej yuav-tsum muaj neeg coob dua. Lawv thiaj baj tswv-yim dag tos.

    Txog nhub Blog-liab xa tub-rog tuaj nqis rau Vees-cas, peb tog neeg mus sib pab txheeb xyuas, suav kom pub thauj cov tub-rog tuaj ib tog 10,000 leej xwb no. Tab-sis Blog-liab lub tswv-yim dag mas lawv ua li no: Thaum lub dav-lhau tsaws-kiag xwb, cov tub-rog Blog-liab tus nyiag kev dhia tawm ntawm qhov-rai ua-lwj liam lawm li. Cov tawm los ntawd qhov-rooj los muaj, tab-sis suav tsis txheeb li. Ob peb nhub xwb ces tub rog Blog-liab twb puv nroog Vees-cas tag. Tsis tas li-ntawd, lawv tseem muab ris-tsho rau cov neeg nyiam lawv tog thiab nyob hauv Vees-cas nhav mus ua hau-lwm ces ua rau yam li lawv muaj neeg coob heev lawm.

    Tej riam phom thiab muas-txwv los kuj tib-yam. Dav-lhau ya tuaj thawj fij ces peb tog neeg mus txheeb xyuas. Pom khoom noj ntau yam xwb. Dua li cov thauj tuaj tom qab ces yog phom thiab muas-txwv lawm xwb. Cov thauj tuaj tom qab tsis raug txheeb lawm vim lawv yeej tau hais tias pub txheeb thawj fij xwb.

    Lawv ua li no ces Blog-liab thiaj muaj riam phom ntau^ nyob hauv nroog Vees-cas. Tej tswv-yim dag no, yog tog Ywj-pheej tseem jeeg thiab ces yeej yog xav ua kom lub teb-chaws poob mus tiag. Blog-liab twb dag tau li-no los lawv tseem hais tias lawv ua tsis tau hau-lwm raws li lawv tus tswv-yim ntaus tseg thiab rau-qhov tog tub rog Ywj-pheej tseem tuav phom khov‑kho. (Thaum ntawd ho tom-thawj tsa cao Xum-phas-nub-voos los ua tus tuam thawj lis hau-lwm fab kev ruaj-jeg thiab).

    Yawg Xum-phas-nub-voos ua-txuj tws tom-ub, tws tom-no, rov loo mus taug xaiv rau Xum-vas-nas tias cov pav tis kas (pav tib kas) tseem nyob coob hwv. Ua tsis tau hau-lwm. Yuav kom tau mas, yuav tau muab cov pav tib kas no raws khiav kom tas thiaj yuav ua tau hau-lwm. Xum-vas-nas hais tias yog Xum-phas-nub-voos lawv pom pav tib kas nyob qhov twg ces lawv yeej-meem raws kom khiav mus tas.

    Xum-phas-nub-voos ua-txuj tws tom-ub, tws tom-no, rov loo mus hais rau Xum-vas-nas tias tej neeg tseem tuav riam phom ntawm tes coob. Raws los raws tsis tau. Yuav kom tau mas yuav muab tej riam phom sau cia kom tas mas thiaj raws tau lawv khiav. (Nws ua zoo li luag hais dabneeg Jhiab thiab Jhaus nrog yawm-txiv sib nraim. Yog nrhiav tsis pom yawm-txiv ces kom mus muab yawm-txiv tus txiv nees txhom caij, xuas pas blawm ces yawm-txiv tawm los).

    Lawv ua li-no ces Xum-va-nas bau-taws. Nws thiaj hais tias ua li ntawd mas ho ua tsis tau. Xum-vas-nas tsis pub ua li ntawd ces Xum-phas-nub-voos rov jwj hais tias yog tsis txo cov riam phom ces nws yuav rov lawm Moos Viaasxais. (Tej tswv-yim no ces yog nxias dag mus raws li tau ntaus tswv-yim tseg. Yog cov tub-rog sab xis, thiab nruab-nrab tseem muaj riam phom ces Xum-phas-nub-voos yuav txeeb tsis tau as naj).

    Xum-vas-nas bau-taws ces nws thiaj hais tias, "Yog li muab cov riam phom sau cia tso tseg cia nej coj phom es nej pom pav tib kas nyob qhov-twg no cia nej ua tus raws.”

    Xum-vas-nas kos be tso cai rau Blog-liab sau riam phom los cia es tseg Blog-liab coj riam phom xwb. Tau kiag lo lus no ces Blog-liab zoo siab lho, luag-nyav ntag. Zaum no daws tau lawv nqe lus tau baj tseg kiag lawm. Blog-liab muab cov tub-rog sab xis thiab nruab-nrab cov riam phom sau tsawg-tsuag cia tas-nrho, muab ntawv xam-nyas thiab as-nub xam-nya tsuj-ntiag hauv av, tawm kiag ntawv hais tias leej twg tsis nyiam lawv txoj kev-cai ces kav-tsij tawm khiav. Hais li no los dab yeej tsis quaj qhov-twg tuaj rau-qhov yus muaj phom khov-kho ntawm tes hos luag tsis muaj phom. Yog lawv tsis tawm lus tso kev khiav ces tej-zaum ntes tau tej neeg tawv. Thaum luag xum tuag ces lam rov muaj sib tua thiab. Lawv tawm lus li ntawd kom cov tawv tsis nyoo lawv tawm khiav mus kom tas. Tshuav cov tsis khiav ces kuj luj tau tias nyoo thiab nyiam lawv txoj kev-cai lawm.

    go]Thaum zoo li-no ces tej nom-tswv tseem-ceeb thiaj tawm khiav ri-rws. Cov tsis khiav ces Blog-liab cuab zoj ib lub tawb loj^ cug kiag kom lawv gag mus tsis nhov chwv.

    Blog-liab dag-kiag hais tias kom cov nom-tswv thiab Huab-tais mus ncig xyuas lawv lub Moos Viaas-xais no ces cov nom-tswv sawv-daws txawm mus. Blog-liab cia li khaws-xyeem cab coj mus rau txim. Cov txim me mus nyob rau Xeev-khuam. Cov txim loj coj mus nyob Moos Viaas-xais ua rau lawv tuag tag. Dua -li tseem muaj chaw rau txim nyob yav qab-teb ib qho tseem-ceeb thiab.

    Blog-liab txeeb "as naj" txij kiag saum Huab-tais nqis los txog tus xeem-veem zos. Cov tub-rog ces txij theem siab kawg-gaus nqis los ti-gaus tus tub-rog qib ob (thab ham xab xoom). Blog-liab mam tsa dua cov nom tshiab los lhoov. Cov nom tsa tshiab feem coob yog cov neeg uas yav thaum-ub tsis tau nrog luag ua dua tswv zej tswv zos rau tog pav tib kas.

    Thooj av Lao poob suaj-kaum rau Blog-liab tes rau lub 5 lhis 15, 1975. Hmoob yog haiv neeg tswj kev-cai Ywj-pheej nyob Lao pab tu qab kiag.

    Tus sau: Buagtxhim Vwj nrog kev kho thiab theej tshiab ntawm Gajyis Vwj

    August 26, 1988, Sacramento, California.

    By Buagtxhim Vwj

    July 3, 1991

    Looj Ceeb Yog peb HMOOB lub chaw tshua.

    Ua tsaug.
    [img]Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Looj1110[/img]
    [img]Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Vpklem11[/img]


    Last edited by Nraug Liab Toj Siab on 26th September 2011, 12:44 am; edited 2 times in total
    PIJPAUJ
    PIJPAUJ
    Developer
    Developer


    Messages : 149
    Date d'inscription : 2010-12-25

    Teb Chaws Los Tsuas(Laos) Empty Re: Teb Chaws Los Tsuas(Laos)

    Post  PIJPAUJ 25th September 2011, 12:56 pm

    LUB BE “LAO”

    Raws li tsab ntawv xov-xwm luam tawm nyob Los-tsuas teb xyoo 1967 tau hais txog lo lus “Laos.” Cov neeg tseem-ceeb lub sij-hawm ntawd qhia tsis tau qhov jiab meej tias lo lus no txhais tsis tau tias yog vim li-cas thiaj hu li-ntawd. Lus Los-tsuas tsis muaj ces thiaj muab txhais ua luag lwm haiv neeg lus, thiaj poob rau los lus “Lauj” los yog “Loj.” Tus sau los tsis meej. Tus hais los tsis meej, thiab cov ntawv Laos tsis muaj tus qhia kom paub tseeb tias yog hais tawm lub suab li-cas tiag.

    Ntawv Fab-kis los tsis meej tib-yam. Tsis zoo li ntawv Hmoob thiab lus Hmoob es hais lo-twg lo-ntawd tiag. Muab txhais tau tias “Loj” los yog, “Lauj” los yog.


    Nyob hauv tsav xov-xwm tau hais meej tseg tias, lo lus no yog lus Suav, tab-sis xyov yog lus Suav los lus Hmoob. Lo lus “Lauj”, “Loj”, “Laos” no txhais tias “Loj.” Yog li-no kuj txhais tau tias neeg Laos yog ib haiv neeg loj, los yog tus ua tij. Yog tus loj dua ces txawm muab daim av Los-tsuas no ti be ua “Laos, Lauj, Loj” li-no xwb. Lo lus no yog lus Hmoob los-sis lus Suav. Kom sawv-daws paub tias lo lus “Laos” yog “Loj.” Tso cai rau sawv-daws tshawb-nrhiav mus nxiv.


    Raws li Nplog piav mas yog li no:


      Current date/time is 20th May 2024, 5:28 am